การปรับใจเพื่อการฝึกสมาธิ : หน้า 35/93

บทที่ 3 การปรับใจ ใจถือเป็นส่วนสำคัญที่สุดของชีวิต ดังที่มีคำพังเพยกล่าวไว้ว่า ใจเป็นนาย กายเป็นบ่าว เพราะใจเป็น ตัวควบคุม ความคิด คำพูด และการกระทำของมนุษย์ทุกๆ คน การฝึกสมาธินั้น เป็นเรื่องที่เกี่ยวข้องโดยตรง กับเรื่องของการฝึกใจ ซึ่งเป็นที่ทราบกันดีว่าในการฝึกใจนั้นไม่ใช่เรื่องที่ทำได้ง่าย เนื่องจากสภาพใจของมนุษย์ มีปกติซัดส่ายไปมา เปรียบเสมือนลิงที่คอยกระโดดเกาะกิ่งไม้ กิ่งโน้น กิ่งนี้อยู่เรื่อยไปไม่มีหยุด การจะฝึกใจ ด้วยการทำใจให้สงบนั้น จึงจำเป็นที่จะต้องเรียนรู้วิธีการในการฝึกใจหรือปรับใจของเรา ให้ค่อยๆ หยุด ค่อยๆ นิ่ง เสมือนกับการทำให้รถที่วิ่งมา ด้วยความเร็วหยุด เราจะต้องค่อยๆ แตะเบรกรถ ให้ความเร็วของรถค่อยๆ ลดลง แล้วรถจึงจะหยุด หรือเสมือนกับการหาอุบายค่อยๆ ต้อนลิง และจับลิงให้หยุดนิ่งอยู่กับที่ ดังนั้น เราควรจะได้ศึกษาเรื่องราวเกี่ยวกับการปรับใจให้เหมาะสมแก่การฝึกสมาธิกัน 3.1 ความหมายของการปรับใจ การปรับใจ หมายถึง การเปลี่ยนแปลงสภาวะของใจให้เหมาะสมต่อสภาวะความเป็นสมาธิ นั่นคือ การเปลี่ยนแปลงใจให้มีสภาวะเบิกบาน แช่มชื่น สะอาด บริสุทธิ์ ผ่องใส เป็นใจที่สบาย ไม่มีความคิดอะไรต่างๆ ปลอดโปร่ง โล่ง เบา 3.2 ความสำคัญของการปรับใจ ในวิถีชีวิตประจำวันมีเครื่องดึงใจเราออกจากตัวมากมาย ไม่ว่าจะเป็นเรื่องราวของคน สัตว์ สิ่งของ การงานต่างๆ เป็นต้น เรื่องราวต่างๆ เหล่านี้มีผลทำให้สภาพจิตใจของเราไม่เหมาะกับการปฏิบัติธรรม คือ จิตจะซัดส่าย ดิ้นรน ฟุ้งซ่านไปในอารมณ์ต่างๆ เพราะมีเรื่องกังวลต่างๆ มากมายผูกพันจิตเอาไว้ และ เมื่อมานั่งปฏิบัติธรรม ทำให้ปฏิบัติได้ไม่ดี จิตไม่เข้าถึงความเป็นสมาธิ และไม่ได้รับผลจากการปฏิบัติ ดังนั้นเพื่อให้สามารถปฏิบัติธรรมได้ดีจึงต้องมีการปรับใจ ด้วยการทำอารมณ์ให้เกิดความสบาย เมื่อใจสบายก็จะทำให้ใจพัฒนาจนละเอียดอ่อนไปตามลำดับ 26 DOU สมาธิ 2 ห ลั ก ก า ร เ จ ริ ญ ส ม า ธิ ภ า ว น า