สาระสำคัญพระธรรมเทศนา 14: เขมาเขมสรณคมน์ : หน้า 9/67

50 สาระสำคัญพระธรรมเทศนา ๑๔ เขมาเขมสรณคมน์ ล (ที่พึ่งอันเกษม) กุมภาพันธ์ ๒๔๙๗ นโม..... พหุ เว สรณ์ ยนติ..... “มนุษย์ทั้งหลาย” เป็นอันมาก อันภัยคุกคามเข้าแล้ว ย่อมถึงภูเขาทั้งหลายบ้าง ถึงป่าทั้งหลาย บ้าง ถึงอารามและต้นไม้ และเจดีย์ทั้งหลายบ้าง ว่าเป็นที่พึ่ง นั่นหาใช่ที่พึ่งอันเกษมไม่ “มนุษย์ทั้งหลาย” ในที่นี้หมายรวมหมดทั้งสากลโลก ชมพูทวีป แสนโกฏิจักรวาล อนันต จักรวาล นิพพานถอดกาย รวมทั้งทิพย์ รูปพรหม อรูปพรหม เพราะเมื่อมาฟังธรรมก็จัดอยู่ในพวก มนุษย์ เช่นกัน เมื่อมีภัยมา บางพวกกราบไหว้ภูเขาใหญ่ ป่าใหญ่ อารามน้อยใหญ่หรือที่ศักดิ์สิทธิ์ แต่ที่ไหว้ เพราะกลัวฤทธิ์เดชพญามารจะลงโทษ ยังหาใช่บูชาพระพุทธเจ้าโดยตรง พระพุทธเจ้าจึงทรงปฏิเสธ ว่าไม่ใช่ที่พึ่งอันเกษม อันเกษม ภพ เนต์ โข สรณ์ เขม ภูเขาก็ดี ป่าก็ดี อารามก็ดี ต้นไม้ก็ดี นั่นไม่ใช่ที่พึ่งอันผ่องใส ไม่ใช่ที่พึ่ง “ถ้าอาศัยอันนั้นเป็นที่พึ่งแล้ว ย่อมหาหลุดพ้นจากทุกข์ทั้งปวงไปได้ไม่” เพราะต้องติดอยู่ใน ทั้ง ๓ จนไปนิพพานไม่ได้ วิธีเข้าถึงที่พึ่งอันเกษมให้ถูกทาง เพื่อหลุดพ้นจากทุกข์ทั้งปวง : - ๑. ต้องเข้าถึงพระรัตนตรัย ซึ่งอยู่ในกายเราเป็นชั้นๆ ไปทุกคน กายธรรม เป็น “พุทโธ” (พุทธรัตนะ) ดวงธรรมที่ทำให้เป็นกายธรรม เป็น “ธมฺโม” (ธรรมรัตนะ) กายธรรมละเอียดอยู่ในดวงธรรมที่ทำให้เป็นธรรมกาย เรียก “สงโฆ” (สังฆรัตนะ) พุทธรัตนะ ธรรมรัตนะ สังฆรัตนะ นั่นแหละเป็นตัวจริงที่เราจะต้องถึง จะไปถึงสิ่งอื่นไม่ได้ เมื่อถึงแล้วจึงเห็นอริยสัจ ๔ ตามปัญญาอันชอบที่ถูก ๒. เห็นอริยสัจ ๔ (สัจธรรม ทั้ง ๔) ทุกข์ คือ การเกิด สมุทัย คือ เหตุให้เกิด