พระมงคลเทพมุนี: คำสอนและการเข้าใจธรรม : หน้า 46/67

พระมงคลเทพมุนี (สด จนฺทสโร) 87 ไฟมีทั้งคุณและโทษถึงมอดไหม้ ธรรมก็เช่นกัน ใช้ดีถึงนิพพาน ถ้าประพฤติผิดธรรม ทำไม่ดี ก็ไปถึงโลกันต์ได้ สรุป : ทางความเชื่ออื่น การบูชามีไฟเป็นประธาน ทางพุทธศาสนา มีธรรมเป็นประธาน ๒. สาวิตติศาสตร์ เป็นคัมภีร์ใหญ่สุดของพราหมณ์ คัมภีร์อื่น เช่น ฉันทศาสตร์ ถือเป็นรอง ส่วนในทางพระพุทธศาสนาคัมภีร์ปรมัตถปิฎกถือเป็นคัมภีร์สูง เป็นประธานของพระวินัยพระสูตร ทั้งหมด ได้ ๓. พระราชา เป็นประมุขของพสกนิกร ใครๆ ต้องนับถือทั้งนั้นเพราะพระเจ้าแผ่นดินสั่ง ลงโทษ ๔. สมุทรสาคร หรือมหาสมุทร เป็นประมุขของแม่น้ำทั้งหลาย แม่น้ำน้อยใหญ่ย่อมไหลไป รวม ที่นั่น เหมือนกับที่สัตว์โลกเกิดมาแล้ว ไปไหนไม่ได้ ติดอยู่ในสมุทัยสัจ คือ ทั้งหญิงชาย รวมอยู่ ในกาม ทั้งนั้น กามบังคับในปี ทั้งรบราฆ่าฟัน และเวียนว่ายตายเกิด “ในสากลโลกหมดทั้ง กามภพ รูปภพ อรูปภพ อยู่ในสมุทัยทั้งนั้น ข้ามพ้น สมุทัยไปไม่ได้ สมุทัยเป็นคู่กับพระนิพพาน ถ้าพ้นสมุทัยก็ไปนิพพาน เหมือนแม่น้ำ ทั้งหลาย ถ้าตกลงมาแล้วจะไปไหนไม่ได้ ต้องไปขังอยู่ในท่ามกลางมหาสมุทรนั่น” ๕. พระจันทร์ เป็นประมุขของดาวทั้งหลายในเวลากลางคืน “ดวงจันทร์ทำแสงสว่างให้สำคัญลบดวงดาวหมดทั้งสิ้นฉันใดก็ดี ดวงที่ให้ สัตว์เวียนว่ายตายเกิดเหล่านี้ ก็มีดวงธรรมอีกสำหรับแก้ไขให้สัตว์โลกพ้นจากการ เวียนว่ายตายเกิด ดวงธรรมใหญ่เป็นลำดับจนกระทั่งดวงของพระอรหัตใหญ่ วัดผ่าศูนย์กลาง ๒๐ วา กลมรอบตัว สว่างหมดทั้งธาตุทั้งธรรม จะดูอะไรเห็นหมด ฉันใด ดวงที่เป็นบาปอกุศลมีมากเท่าใดก็ถูกดวงธรรมที่ใหญ่เช่นนั้นครอบงำหมด ดวงธรรมที่ย่อยๆ ทำอะไรไม่ได้ เหมือนดวงดาวทำอะไรไม่ได้ ดวงจันทร์เป็น ประมุขของดวงดาวทั้งหลาย ดวงธรรมที่ดีที่สุด ที่ใหญ่ก็เป็นประมุขของดวงบาป ทั้งหลายเหล่านี้ ดวงธรรมย่อยๆ ทำอะไรไม่ได้ สู้ดวงที่ใหญ่ไม่ได้ พาสัตว์ให้ข้าม พ้นจากสมุทัยได้” 5. แสงอาทิตย์ เป็นหัวหน้าของแสงร้อนทั้งหมด จนสามารถเกิดไฟบรรลัยกัลป์ ดิน น้ำ ลม ไฟ อากาศไหม้หมด อากาศหยาบหรืออากาศละเอียดร้อนหมดด้วยอำนาจดวงอาทิตย์ฉันใด พระสงฆ์ ก็ได้ชื่อว่าเป็นประมุขของบุญทั้งหมด ฉันนั้น “พบพระพุทธศาสนา พบพระสงฆ์เข้าแล้วบุญลาภอันล้ำเลิศ ไม่เสียทีที่เกิดมาเป็นมนุษย์ทีเดียว” เพราะพระสงฆ์เป็นประมุขของบุญทั้งหมด “ให้อุตส่าห์ตั้งอกตั้งใจ ว่าเกิดมาเป็นมนุษย์พบพระสงฆ์เข้าแล้ว ตัวบุญละ ต้องการอื่นไม่สมความมุ่งหมายที่มาพบละ หรือไม่ฉะนั้น เป็นบุรุษเราก็จะบวชเป็น พระสงฆ์บ้าง เราจะบำเพ็ญกิจของพระสงฆ์ให้เต็มที่ ถ้าเป็นอุบาสก อุบาสิกาที่ ครองเรือนเล่า เราจะต้องบริจาคทานให้เป็นที่เป็นฐานทีเดียว มาพบบุญอันล้ำเลิศ อันประเสริฐแล้ว เป็นประมุขของบุญทั้งหมดแล้ว”