การศึกษาคัมภีร์กฤษุภจกุและชาดก : หน้า 8/74

มีปรกฎในพระวินัยของธรรมคุปต์ว่า ได้จัดเก็บเนื้อหาซากใน "กฤษุภจกุ" หรือ "กฤษุรกากาม" (Ksudrakapitaka หรือ Ksudrakāgama 雜藏) อันเทียบได้กับบุคพินนากของเถรวาท สำหรับจำนวนเรื่องราวซากที่ได้รับถอดเสี้ยนมานั้น มีกล่าวไว้ในคัมภีร์ของสวรรคา ต่อประมาณ 500 เรื่อง ซึ่งใกล้เคียงกับจำนวนเรื่องในชาดกบาบคือ 547 เรื่อง (บางเรื่องมีเนื้อหาซ้ำหรือคล้ายกัน) และยังพ้องกับคำที่เรียกกันว่า "ซากก 500 ชาติ" หรือ "พระเจ้ 500 ชาติ" จากเนื้อซาดกในคัมภีร์กายต่างๆ ที่ในปัจจุบัน พบว่าชาดกบางเรื่องมีปรกฎเฉพาะในคัมภีร์ฝ่ายเถรวาท บางเรื่องปรกฎเฉพาะในคัมภีร์หินยานฝ่ายเหนื่อย และมีชาดกจำนวนหลายเรื่องที่ปรากฏในคัมภีร์ทั้งสองฝ่าย แต่รายละเอียดของเนื้อเรื่องในคัมภีร์แต่ละฝ่ายมีความย่อหรือผิดดงไม่เท่ากัน ไม่สามารถนำมาเทียบเคียงกันแบบประโยค _____________________________ 3 พระวินัยสัสน (四分律) ข้อความว่า "如是生經、未經、善因緣、方等經、未曾有經、聲喚經、優墜提經、句義經、法句經、波羅延經、雜難經、聖僧經、如是集為(雜藏)。" (T22: 968b23-26) 4 ดูเทียบการจัดแบ่งเนื้อหา กระหว่าง "ขุททกนิกาย" กับ "กฤษุภจกุ" ได้ใน Lamotte (1957: 344-348) 5 พระวินัยสับบท (十譬律) ข้อความว่า "佛以是因緣故, 如是廣說五本金。"(T23: 264b15) และอธิธรรมมหาวาทาภคาสติ (阿毘達磨大毘婆沙論) ข้อความว่า "本生云何? 譬諸經中宣說過去新生事, 如熊鹿等諸本生經, 如佛因提婆達多說五百本生等。"(T27: 660a25-26) 6 สันนิษฐานว่าเป็นเนื้อหาที่ไม่ได้ถูกเรียบเรียงให้เป็นรูปแบบเดียวกันสำหรับ ท่องจำก่อนที่จะเกิดนิกาย หรืออาจได้รับการขยายความในคัณฑ์ฯ มักเขียนขอเสนอกันอีกประเด็นไว้พิจารณา คือ ในอรรถาธิบายของชาดกบางเรื่อง (อ่านเชิงอรรถในหน้าถัดไป)