ความเข้าใจเรื่องปัญญาและสมาธิในพระพุทธศาสนา : หน้า 87/137

ภาวนา - จิต ๔๕. ปัญญา - สมาธิ ขอความกรุณาหลวงพ่อช่วยอธิบายคำต่อไปนี้ให้ด้วยคะ ? ๑. ปัญญา ๒. ปัญญาอบรมสมาธิ ๓. สมาธิอบรมปัญญา ปัญญาในพระพุทธศาสนา หมายถึง ความรู้รอบ คือรู้รอบ ตัว รู้ดี รู้ชั่ว รู้ผิด รู้ถูก รู้ควร รู้ไม่ควร แค่รู้เฉยๆ ฉลาดรู้สารพัดแต่เจ้าเล่ห์แสนกล ทำผิดทำชั่วเป็น ตัวแสบ ฉลาดทำสิ่งที่ไม่สมควร ไม่เรียกว่าเป็นปัญญา ปัญญาอบรมสมาธิ หมายถึงอะไร หมายถึงขณะที่เรากำลัง นั่งสมาธิอยู่ เราก็ต้องรู้จักใช้ความสังเกต สังเกตให้ได้ว่าวางใจไว้ตรง ไหนรู้สึกพอดี นั่งท่าไหนนั่งได้นาน วางใจขนาดไหนมันสบาย มันพอดี การกำหนดนิมิต ชนิดไหนเป็นสมาธิดี เป็นสมาธิได้เร็ว จะนึกถึงองค์ พระดี หรือดวงแก้วดี จึงจะเหมาะกับตัวเรา นี่เป็นลักษณะส่วนบุคคล ถ้าเรารู้จักตัดสินใจลงไปได้ ว่าทำ อย่างไรสมาธิจึงจะก้าวหน้าขึ้น เขาเรียกปัญญาอบรมสมาธิ ส่วนที่เรียกว่าสมาธิอบรมปัญญา คือเมื่อมีสมาธิมากเข้าๆ ใจมันก็ผ่องใส เมื่อใจผ่องใสเข้าๆ ปัญญาก็ยิ่งเกิดลุ่มลึกขึ้นไปตามลำดับ ทั้งสมาธิและปัญญาช่วยกันไปช่วยกันมาอย่างนี้ ห ล ว ง พ่ อ ตอบ ปั ญ ห า