การวิเคราะห์ข้อสงสัยเกี่ยวกับภิกษุและภิกษุณี : หน้า 53/83

"ท่านเจ้าขา พระเถระในปางก่อนได้รับปัจจัยวัตถุเช่นนี้ ๆ มา" anovato bhikkhunam bhikkhunisu vacanapatho อธิปฺปริ ภิกขุนีสฺ ฉนปโภ คามา ความว่า คลองแห่งถ้อยคำในภิกษุณีที่กล่าวมานี้สำหรับภิกษุทั้งหลายคือ ภิกษุทั้งหลายจงอาวุธจงอนุศาสน์ จงกล่าวธรรมตามชอบใจ ความสง่างในข้อนี้มีกว่ามามี100 หนึ่งในหลาย ๆ เหตุผลที่ภิกษุณีเจ้าหญิงอ้างว่า คำธรรมไม่เชิงที่พระพุทธเจ้า ทรงบัญญัติ คือ ที่มาของคำกล่าวว่า "ภิกษุณีไม่อาจกล่าวความผิดของภิกษุ แต่ภิกษุอาจกล่าวความผิดของภิกษุนี้" มีความน่าสงสัยอยู่ เพราะว่าพระนางปชามดีโคมี เคยกล่าวความผิดของภิกษุผู้คัดคียต้อนหน้าพระพุทธเจ้า พระพุทธเจ้าก็ได้งดห้ามปรามอะไร ตรงกันข้ามพระพุทธเจ้ากลับทรงกล่าวต่อคำภิกษุเจ้าพิกษุเจ้าก็ได้งดห้ามปรามอะไรในหมวดนิยตของภิกษุได้กล่าวว่า คสฺวี (นางวิสาขาเห็นว่าภิกษุชั้นสูงต่อสรงกับสตรีในสลีลาหลุบตา) เห็นเข้าเกิดความสงสัยในพฤติกรรมอันไม่มงามของภิกษุ จนเป็นเหตุให้คณะภิกษุสูงไม่เชื่อส่วน จากเหตุการณ์นี้เมื่ออุบาสิกา สตรีที่มีไม้บังชงสามารถพูดความผิดของภิกษุได้ ทำไมภิกษุถึงกลับไม่สามารถพูดความผิดของภิกษุได้101 เมตตานั้นโทได้พระสูตรหนึ่งที่ภิกษุเน้อหนัสดสอนภิกษุ ซึ่งทำให้ภายหลังภิกษุ รูปนั้นได้บรรลุอรหันต์ เขาได้ตั้งข้อสงสัยในเรื่องนี้ว่า ภิกษุเน้อหนัสดทำผิดธรรมหรือเปล่าอย่างไรกัน102 จากข้อความที่กล่าวแล้วข้างต้น นักวิชาการในปัจจุบันได้แสดงข้อสงสัยไว้ 3 ประเด็น คือ 1. ใครไม่สามารถพูดความผิดของภิกษุ 2. ภิกษุนี้ถามสอนภิกษุจริงหรือ 3. สาเหตุของข้อห้ามในมรรคมาวาสสอนภิกษุ ผู้เขียนจะวิเคราะห์ประเด็นทั้งหมดนี้ละประเด็นต่อไป