ลักษณะของคนพาลและกัลยาณมิตร : หน้า 127/184

ลักษณะของคนพาล 1) ตั้งปัญหาโดยไม่แยบคาย (ทำสิ่งที่ไม่เป็นปัญหาให้เป็นปัญหาเพราะคิดไม่ถูกวิธี) 2) แก้ปัญหาโดยไม่แยบคาย (กล่าวสิ่งที่เป็นปัญหาว่าเป็นปัญหา) 3) เมื่อคนอื่นแก้ปัญหาได้โดยแยบคาย ก็ไม่อนุโมทนาบุญ 1) กายกรรมที่เป็นอกุศล 2) วจีกรรมที่เป็นอกุศล 3) มโนกรรมที่เป็นอกุศล 1) กายกรรมที่เป็นโทษ 2) วจีกรรมที่เป็นโทษ 3) มโนกรรมที่เป็นโทษ 1) กายกรรมที่เป็นการเบียดเบียน 2) วจีกรรมที่เป็นการเบียดเบียน 3) มโนกรรมที่เป็นการเบียดเบียน ลักษณะของกัลยาณมิตร (บัณฑิต) 1) ตั้งปัญหาโดยแยบคาย (ไม่ทำสิ่งที่เป็นปัญหาให้เป็นปัญหา เพราะคิดถูกวิธี) 2) แก้ปัญหาโดยแยบคาย (ไม่กล่าวสิ่งที่ไม่เป็นปัญหาว่าเป็นปัญหา) 3) เมื่อคนอื่นแก้ปัญหาได้โดยแยบคาย ก็อนุโมทนาบุญ 1) กายกรรมที่เป็นกุศล 2) วจีกรรมที่เป็นกุศล 3) มโนกรรมที่เป็นกุศล 1) กายกรรมที่ไม่เป็นโทษ 2) วจีกรรมที่ไม่เป็นโทษ 3) มโนกรรมที่ไม่เป็นโทษ 1) กายกรรมที่ไม่เป็นการเบียดเบียน 2) วจีกรรมที่ไม่เป็นการเบียดเบียน 3) มโนกรรมที่ไม่เป็นการเบียดเบียน จากตาราง เราพอจะสรุปได้ว่าผลของความเสื่อมและความเจริญ อยู่ที่การกระทำของแต่ละบุคคล และส่วนที่สำคัญอีกประการหนึ่งก็คือ กัลยาณมิตร ผู้รู้เป้าหมายชีวิตว่าเราเกิดมาเพื่อสร้างบารมี เพื่อทำ พระนิพพานให้แจ้ง ดังนั้นเราจึงควรทำความเพียรให้เกิดขึ้นดังที่พระสัมมาสัมพุทธเจ้าทรงจำแนกลักษณะ ของความเพียรไว้ 4 ประการ ดังต่อไปนี้ 5 1) เพียรระวังอกุศลธรรมอันเป็นบาปที่ยังไม่เกิด ไม่ให้เกิดขึ้น 2) เพียรละอกุศลธรรมอันเป็นบาป ให้หมดไป 3) เพียรเจริญกุศลที่ยังไม่เกิดขึ้น ให้เกิดขึ้น 4) เพียรยังกุศลที่เกิดขึ้นแล้ว ให้เจริญยิ่งขึ้น * อโยนิโสสูตร, อังคุตตรนิกาย ติกนิบาต, มก. เล่ม 34 ข้อ 444 หน้า 11. อกุศลสูตร, อังคุตตรนิกาย ติกนิบาต, มก. เล่ม 34 ข้อ 445 หน้า 14. สาวัชชสูตร, อังคุตตรนิกาย ติกนิบาต, มก. เล่ม 34 ข้อ 446 หน้า 15. สัพยาปัชชสูตร, อังคุตตรนิกาย ติกนิบาต, มก. เล่ม 34 ข้อ 447 หน้า 15. * ปธานสูตร, อังคุตตรนิกาย จตุกนิบาต, มก. เล่ม 35 ข้อ 69 หน้า 219. บ ท ที่ 5 ค ว า ม เ มื่ อ ม ข อ ง จั ก ร วาล เสื่อ : DOU 117