พระสูตรจักกวัตติสูตรและสุริยสูตร : หน้า 177/184

ในยุคที่มนุษย์มีอายุ 80,000 ปี จะมีพระเจ้าจักรพรรดิพระนามว่า สังขะ บังเกิดขึ้นปกครองทวีป ทั้ง 4 และในสมัยเดียวกันนั้นพระพุทธเจ้าพระนามว่า พระศรีอาริยเมตไตรยจะมาบังเกิดขึ้น ยังโลกนี้ ให้สว่างไสวด้วยแสงแห่งธรรมอีกครั้งหนึ่ง พระเจ้าสังขะจักทรงบวชในสำนักของพระศาสดาพระองค์นั้น เมื่อบวชแล้วก็ทรงประพฤติธรรม ได้บรรลุธรรมนั้น เมื่อทรงแสดงตัวอย่างจบลง พระพุทธองค์ตรัสสรุปให้พระภิกษุ มีตนเป็นเกาะ มีตนเป็นที่พึ่ง มี ธรรมเป็นเกาะ มีธรรมเป็นที่พึ่ง อย่ามีสิ่งอื่นเป็นที่พึ่ง ให้เจริญสติปัฏฐาน ประพฤติธรรมในที่โคจรตาม ประเพณีสืบปฏิบัติมา จะทำให้เจริญด้วย อายุ วรรณะ สุขะ โภคะ พละ และทรงแสดงวิธีปฏิบัติเพื่อความมีอายุ วรรณะ สุขะ โภคะ พละ สุดท้ายพระองค์ทรงแสดงถึงกำลังของมารที่ข่มได้ยาก และตรัสว่า การที่จะทำให้บุญเจริญขึ้นได้ ต้องยึดมั่นในกุศลธรรมทั้งหลาย ที่กล่าวมาทั้งหมดเป็นเนื้อหาโดยสรุปของจักกวัตติสูตร ที่พระองค์ทรงให้ความสำคัญกับการ ประพฤติกุศลกรรมที่ต้องทำสืบเนื่องกันต่อไป เพราะการยึดมั่นในกุศลธรรมย่อมยังบุญให้เจริญขึ้น ส่วนเนื้อหา ที่พระองค์ทรงยกตัวอย่างของพระเจ้าจักรพรรดิ ที่กล่าวถึงความเสื่อมถอยของอายุมนุษย์ ในส่วนนั้นเองที่ นำมาประกอบเนื้อหาในบทเรียน ซึ่งนักศึกษาสามารถหาอ่านเพิ่มเติมได้ในพระสูตรและอรรถกถาแปล ทีฆนิกาย ปาฏิกวรรค เล่ม 15 หน้า 99 สุริยสูตร พระสูตรนี้ใช้ประกอบเนื้อหาในบทที่ 6 เนื้อความในพระสูตรแสดงให้เห็นถึงการแตกทำลายของ โลกและจักรวาล ซึ่งค่อนข้างตรงประเด็นในการนำเสนอประกอบเนื้อหาวิชาจักรวาลวิทยา โดยประเด็นหลัก ในพระสูตรนี้ พระพุทธองค์ทรงแสดงถึงความไม่เที่ยงของสังขาร ความเสื่อมสลายของตัวเรา โลกและจักรวาล เราควรเบื่อหน่าย คลายกำหนัด ซึ่งขอนำเสนอรายละเอียดของเนื้อหาในพระสูตรนี้ โดยสรุปดังต่อไปนี้ พระองค์ทรงแสดงพระสูตรนี้แก่พระภิกษุทั้งหลาย ณ อัมพปาลีวัน ใกล้พระนครเวสาลี ทรง ปรารภเหตุแห่งการแสดงธรรมตามโอกาส แล้วตรัสเรียกพระภิกษุทั้งหลายมา ทรงแสดงธรรมให้พระภิกษุ ทั้งหลายเบื่อหน่ายในสังขารที่ไม่ยั่งยืน ไม่น่าชื่นชม ควรเบื่อหน่ายคลายกำหนัด ควรหลุดพ้น แล้วพระองค์ ทรงแสดงให้เห็นการแตกทำลายของจักรวาล ตั้งแต่เกิดพระอาทิตย์ดวงที่ 2 กระทั่งพระอาทิตย์ดวงที่ 7 ปรากฏขึ้น กาลเวลาผ่านไปอีกยาวนาน แม่น้ำเล็กจนถึงมหาสมุทรใหญ่ย่อมแห้งลง แผ่นดินใหญ่และ เขาสิเนรุลุกเป็นไฟ ถูกเผาไหม้จนไม่เหลือแม้แต่ขี้เถ้าหรือเขม่าตามลำดับ พระองค์ทรงแสดงให้เห็นว่า แม้แต่ แม้สังขารร่างกายของเราก็ไม่ยั่งยืน สิ่งที่ยิ่งใหญ่อย่างแผ่นดินและเขาสิเนรุยังถูกเผาไหม้ทำลาย ย่อมเสื่อมสลายไปเช่นกัน ควรเบื่อหน่ายคลายกำหนัด สิ่งเหล่านี้แม้บอกไปก็ไม่มีใครเชื่อ นอกจากอริยสาวก ผู้รู้เห็นด้วยญาณทัสสนะ บ ท ที่ 8 ส รุ ป ส า ร ะ สำ คั ญ จ า ก ก า ร ศึ ก ษ า จักรวาลวิทยา DOU 167 บ ท