ความจริงและธรรมะ : หน้า 68/96

bb ของบางอย่างเป็นความจริง แต่ไม่เป็นความดี ถ้าถามว่า การ เกิด แก่ เจ็บ ตาย นี้เป็นความดีไหม? ไม่เป็น เพราะไม่เห็นมีความดี อะไร ถ้าจะเป็นก็เป็นธรรมชาติ เพราะฉะนั้น ธรรมในความหมาย ของความจริงนี้ ยังหมายถึงธรรมชาติได้อีกด้วย เช่น สรรพสิ่ง ทั้งหลายมีลักษณะเหมือนกันอยู่อย่างหนึ่งที่เรียกว่า ไตรลักษณ์ คือ ไม่เที่ยง(อนิจจัง) ทนอยู่ในสภาพ เดิมไม่ได้ ทุกขัง) ใครก็บังคับ บัญชาไม่ได้(อนัตตา) วันหนึ่ง มันก็เสื่อมสลายหายไป ใครก็ตามถ้ารู้ความจริง เกี่ยวกับธรรมชาติเหล่านั้น จะ ทำให้สามารถประคองใจไม่ให้ไป เกี่ยวข้องเกี่ยวพันอยู่กับสิ่งเหล่า นั้น จนกระทั่งเกิดความทุกข์โศก ขึ้นมา ถ้าเขาทําใจได้อย่างนั้น รู้เท่าทันไตรลักษณ์อย่างนั้น ความรู้นั้นก็จะเป็นความดีติดตัว คือ ถึงแม้สิ่งเหล่านั้นจะมีอันต้องเป็นไป ก็ไม่เดือดร้อนใจ ไม่หวั่นไหว ยังสามารถประคับประคองใจให้มีสติปัญญาแจ่มใสอยู่ได้ เพราะฉะนั้น ธรรมะในชีวิตประจำวันแปลได้ แม้สิ่งเหล่านั้นจะ สองความหมายว่า ความจริงและความดี มีอันต้องเป็นไป ในลักษณะของคำเดียว ที่มีสอง ก็ไม่เดือดร้อนใจ ความหมายนี้ ไม่ ไม่ได้มีเฉพาะภาษาบาลีเท่านั้น ใน ไม่หวั่นไหว ภาษาไทยก็มีเหมือนกัน ยกตัวอย่างง่ายๆ เช่น คำว่า “ถูก” เป็นคำตรงข้ามกับ “ผิด” ขณะเดียวกัน “ถูก” ก็เป็นคำตรงข้ามกับ “แพง” ด้วย ธรรมะเป็นที่สบาย