ความรับผิดชอบและศักดิ์ศรีในมนุษย์ : หน้า 45/263

๓๖ คัมภีร์กู้วิกฤตชาติ คำว่า “ความรับผิดชอบ” เป็นความคิดที่ดีงามถูกต้อง จัดอยู่ในเรื่องดำริชอบ (สัมมาสังกัปปะ) ซึ่งเป็นส่วนแห่งมรรคมี องค์ ๘ จากค่าอธิบายเรื่องดำริชอบ ทำให้กล่าวสรุปได้ว่า ความรับผิดชอบ คือ ความตระหนักในสิ่งที่ต้องทำ และกรรม ที่จะต้องละเว้น รวมทั้งมีความกล้าที่จะเข้าไปรับภาระ นั้นๆ เพื่อ ป้องกันไม่ให้เกิดความเสียหาย หรือแก้ไขความเสียหายต่าง ๆ ที่ เกิดขึ้นแล้ว ทั้งนี้ เพื่อให้เกิดผลดีหรือประโยชน์ ทั้งแก่ตนเองและ ส่วนรวม กับ “ศรี” ส่วนคำว่า “ศักดิ์ศรี” ประกอบด้วยคำ ๒ คำ คือ “ศักดิ์” ศักดิ์ แปลว่า อำนาจ ความสามารถที่แผ่ออกไป กำลัง ศรี แปลว่า ดี เจริญ ที่มาของความดีและความเจริญ ดี ที่มาของสมบัติ เป็นที่ตั้งของสมบัติ ดังนั้น ศักดิ์ศรี จึงหมายถึง อำนาจในการที่จะ ทำความดี อำนาจแห่งความเจริญรุ่งเรือง หรือ อำนาจ ที่จะครองมนุษยสมบัติของตนเอง ผู้ที่ทำกรรมกิเลส ๔ ย่อมหมดอำนาจที่จะทำความดี หรือ หมดอำนาจที่จะครองมนุษยสมบัติของตน สมบัติในเมืองมนุษย์ที่ มีอยู่ก็จะพลอยร่อยหรอลงไปเรื่อยๆ แท้ที่จริง สมบัติที่มีค่าสูงสุดของมนุษย์ ก็คืออัตภาพ ร่างกายที่เป็นมนุษย์และจิตใจที่ดีงาม ใครก็ตามที่ปล่อยให้อำานาจ มหาจัตตารีสกสูตร ม.อุ.มก. ๒๒/๒๖๒-๓/๓๔๔-๕