รักษาหน้าที่ของคนดี : หน้า 143/263

คนดีต้องรักษาหน้าที่ของคนดี • ๑๓๕ ๑. วนย ๒. หิริโอตตัปปะ ๓. ความเมตตากรุณา ข้อความในตอนที่ ๓ เป็นการขยายความคำว่า “ผู้สงเคราะห์” ๓ คือ สงเคราะห์ในสังคหวัตถุ ๔ ได้แก่ การให้ทาน) เจรจาไพเราะ (ปิยวาจา) การประพฤติให้เป็นประโยชน์ (อัตถจริยา) และความเป็น ผู้มีตนเสมอในธรรมทั้งหลายในคนนั้นๆ ตามควร สมานัตตตา) คราวนี้ขอให้เราหันมาพิจารณาคุณธรรม ๓ ข้อดังกล่าวแล้วกันทีละข้อ ความสำเร็จในการสร้างคนให้เป็นคนดี ต้องมีคุณธรรมกำกับอีกอย่างน้อย ๓ ประการ คือ ๑. วินัย ๒. หิริโอตตัปปะ ๓. ความเมตตากรุณา ๑. วินัย ได้กล่าวถึง “วินัย” และ “การรักษาวินัย” ไว้แล้วในบทที่ ๒ ว่า “วินัย” คือกฎ หรือ ข้อปฏิบัติเพื่อควบคุม กายและวาจา “การรักษาวินัย” คือ การปฏิบัติตามกฎนั้นอย่าง เคร่งครัด ไม่ว่า จะเต็มใจหรือไม่ก็ตาม การปฏิบัติหน้าที่ต่างๆของบุคคลในทิศ 5 แต่ละทิศจะพึง ปฏิบัติต่อกัน ไม่ว่าจะเต็มใจหรือไม่ในระยะแรก แต่ก็ยังต้องปฏิบัติ ให้ได้ครบถ้วนและเคร่งครัด เมื่อปฏิบัตินานไปย่อมคุ้นเคยไปเอง