การสร้างสังคมดีที่โลกต้องการ : หน้า 196/263

การสร้างสังคมดีที่โลกต้องการ • ๑๘๙ หมู่บ้านสันติสุขในอดีต ดังได้กล่าวแล้วว่า การสร้างหมู่บ้านใหม่ในอดีต และ หมู่บ้านนั้น จะเจริญรุ่งเรืองหรือล่มสลาย ขึ้นอยู่กับลักษณะนิสัย และพฤติกรรมของมวลสมาชิกในหมู่บ้านนั้นเอง โดยเฉพาะอย่าง ยิ่งตัวผู้นำหมู่บ้าน รวมทั้งคณะของผู้นำนั้นด้วย ถ้าผู้นำกับคณะเป็น “คนดี” หมู่บ้านก็เจริญพัฒนาถาวร ผู้นำหมู่บ้านในสมัยโบราณ มักจะถูกเรียกขานจากมวล สมาชิกลูกบ้านว่า "ผู้หลักผู้ใหญ่” คำไทยแท้นี้มีความหมายสมบูรณ์ อยู่ในตัวเอง ซึ่งสามารถแยกออกได้เป็น ๒ คำ คือ ๑. ผู้หลัก ๒. ผู้ใหญ่ ๑. ผู้หลัก หมายถึง บุคคลที่มีหลักธรรมในพระพุทธศาสนาประจำใจ เพราะแต่ละท่านล้วนแต่ได้บวชเรียนมาตั้งแต่สมัยหนุ่ม ตามประเพณี ไทย ชายฉกรรจ์อายุครบ ๒๐ ปีบริบูรณ์แล้ว นิยมอุปสมบทเป็น พระภิกษุ อย่างน้อยที่สุด ๑ พรรษา หรืออาจถึง ๕-๖ พรรษา บางรายอาจถึง ๑๐ พรรษา แล้วจึงลาสิกขาออกไปแต่งงานมี ครอบครัว เมื่อสึกจากพระภิกษุไปเป็นฆราวาส ก็เรียกกันว่า บัณฑิต หรือ "ทิด" ได้รับการยกย่องจากสังคมหมู่บ้าน ว่าเป็น “คนสุก” หมายความว่ามีภูมิรู้ดีในเรื่องหนังสือ สามารถอ่านหนังสือออกทั้ง ภาษาไทย ขอม และบาลีได้แตกฉาน แต่ทั้งนี้ย่อมขึ้นอยู่กับระยะ