คัมภีร์กู้วิกฤตชาติ : หน้า 146/263

๑๓๘ คัมภีร์กู้วิกฤตชาติ ถ้าคนในสังคมต่างรู้สึกว่าตนมีความทุกข์มีความขาดแคลน และขาดความปลอดภัยเช่นนี้ การพัฒนาลักษณะนิสัยของคนดี ตามวิธีการในทิศ 5 อาจไม่ประสบผลสำเร็จ พระพุทธองค์จึงทรง แสดงสังคหวัตถุ ๔ เพื่อพัฒนาความมีเมตตากรุณาให้เกิดขึ้นใน จิตใจของทุกคนก่อน โดยให้ต่างคนต่างตั้งใจสงเคราะห์ในสิ่งที่ แต่ละฝ่ายขาดแคลน คือ ๑. ให้ทาน อาจเป็นการแบ่งปันสิ่งของซึ่งกันและกัน การแลก เปลี่ยนกันด้วยน้ำใจไมตรี การบริจาคสิ่งของให้ผู้ยากไร้ รวมทั้งการ บริจาคทานให้แก่พระภิกษุสงฆ์ผู้ที่ยังชีพด้วยการบิณฑบาตตามพุทธวินัย สังคหวัตถุ ๔ เพื่อพัฒนาความมีเมตตากรุณาให้เกิดขึ้นในจิตใจ ๑. ให้ทาน ๒. เจรจาไพเราะ ๓. การประพฤติให้เป็นประโยชน์ ๔. ความเป็นผู้มีตนเสมอในธรรมทั้งหลาย เพอ ๒. เจรจาไพเราะ เพื่อเป็นการให้กำลังใจซึ่งกันและกัน ความสามัคคีปรองดองกัน ก่อให้เกิดความเมตตากรุณากัน ถ้อยคำมุสาวาททุกแบบนอกจากจะบั่นทอนกำลังใจกันแล้ว ยัง เป็นการก่อให้เกิดความอาฆาตพยาบาทเป็นศัตรูกันอีกด้วย ดังนั้น คนดีจึงควรเจรจากันด้วยถ้อยคำไพเราะ ๓. การประพฤติให้เป็นประโยชน์ เป็นการช่วยเหลือ อนุเคราะห์ฝ่ายที่ขาดแคลนความรู้ความสามารถ ในเรื่องต่างๆ