ประวัติและการทำสังคายนาของพระพุทธเจ้า : หน้า 7/349

10 สถานที่ที่พระพุทธเจ้าและเหล่าพระบริษัทได้เสด็จและจาริกไปในที่ต่างๆ ในเบื้องต้นนั้นก็ใช้วิบอกเล่าต่อกันมา ง่าย ยากที่เรื่องเหล่านั้นจะดำรงมั่น แต่ต่อมา บรรพบุรุษจารึกการทำสังคายนาครั้งที่ 5 แล้วได้จดจารึกเป็นอักษรไว้ ประวัติศาสตร์และภูมิศาสตร์จึงตกทอดมาถึงยุคปัจจุบัน เฉกเช่นที่คุณโค้กองค์กรม สถาปนานั้น ได้บันทึกจารึกเป็นตัวหนังสือเรื่องต่างๆ ที่จะเลือนไปยางไปเฉพาะในยุคนี้ ก็จะเป็นประโยชน์แก่คนรุ่นหลังที่เกิดไม่ทันเหตุการณ์ ก็จะรู้เรื่องราวในอดีตได้ 4. ปุจฉาลิศัก โดยเฉพาะอำนาจคำถาม เฉกเช่น พุทธบริษัท ทูลถามเรื่องราวต่างๆ ทั้งอดีต ปัจจุบัน และอนาคต ดังที่พระพุทธเจ้าตรัสตอบและตรัสเรื่องในอดีตและอนาคต เช่น เรื่องมงคลสูตรที่พระองค์ไม่ทรงปฏิเสธและยอมรับ ดังที่พวก มนุษย์และเทวดาลูกหลาน แล้วพระองค์ก็ตรัสชมลูกในแนวของพระองค์เองไว้ถึง 18 ประการ หนังสือบันทึกอุปัฏฐาก ที่คุณโค้ก องค์กรม สถาปนานนท์ จุดบันทึกและแทรกความคิดเห็นของตนเองไว้ด้วย ก็จะเป็นหนังสือที่มีคุณค่ามีประโยชน์แก่อนุชนรุ่นหลังที่เกิดไม่ทันเหตุการณ์หรือทันแต่ไม่ได้เห็น ไม่ได้ยิน ไม่ได้ฟังเฉพาะหน้าเหตุการณ์ ดังเช่นเรื่องรวบประวัติขององค์สมเด็จพระสัมมาสัมพุทธเจ้า ที่เราท่านทั้งหลายรู้ได้ ก็เพราะผู้อธิษฐานจารึกเอาไว้