การเห็นและวิปัสสนาในธรรมะ : หน้า 98/258

สัตว์วรรณรเห็นอย่างหนึ่ง อย่างมาหานรถุุม ๕ ก็เห็น น้ำรถสีดำ เห็นนายณิษบาล ความร้อนของเปลวไฟสีดำ เห็นอย่างนี้ยังไม่วิษะ คือ เห็นแล้วปัญญาไม่เกิด ตามมนุษย์ก็เห็นอย่างหนึ่ง เห็นได้ไม่รอบตัว คือ อยากเห็นข้างหน้าก็องไปข้างหน้า อยากเห็นข้างหลังต้องกลับหลังหัน อยากเห็นด้านก็ต้องหัน ซ้าย ต้องหันซ้าย อยากเห็นบวกต้องหันขวาม อยากเห็นข้างล่างต้องก้ม ตาเทวดาก็คล้าย ๆ อย่างนี้ แต่ว่าเห็นไปได้ไกลกว่า สามารถมองทะลุภง หรือเครื่องกันอะไรต่าง ๆ ได้ เพราะเขามีพี่ละเอียด รูปพรหมก็ว้างกว่า อรูปพรหมก็ว้างขึ้น ไปอีก แทก็ยังไม่เห็นรอบตัว ยังเห็นไม่รอทิต เพราะฉะนั้นยังไม่เรียกว่า วิปัสสนา อย่างที่เราได้ยินได้ฟังมา ต้องพิจารณารูปนาม ต้องพิจารณาอะไรต่าง ๆ เป็นอันจิง เป็นทุกข์ เป็นอนัตตา นั่นยังไม่เรียกว่า วิปัสสนา ยังใช้จิตตามปัญญา คิดตามที่ได้ยิน ได้ฟัง ได้อ่าน เรียกว่า วิปัสสนิก คือ นึกไปเรื่อย ๆ นึกไปทำไม เพื่อให้ใจหลุดจากนิวรณ์ นิราวธ คือ เรื่องคน สัตว์ สิ่งของ กามฉันทะ ความโกรธ ความรัก ความชัง ความฟุ้ง ความสงสัย ความท้อ ความ(buf)