การเตรียมใจรับมือกับความทุกข์และความสุข : หน้า 28/198

ให้สงบหนักแน่น เพื่อรับมือกับสิ่งที่จะเกิดขึ้นตามมาหลังประสบทุกข์ และประสบสุขได้อย่างทันท่วงที แต่เนื่องจาก ใจของคนเราส่วนใหญ่ไม่เหมือนแผ่นดิน แต่ เหมือนขี้ผึ้งลนไฟ มันอ่อนปวกเปียกๆ เครียดจึงได้ง่าย พอเจอความ ทุกข์ที่ไม่ได้คาดหมาย ไม่ทันตั้งตัว ก็มักจะหมดอาลัยตายอยาก สร้าง ทุกข์ซ้ำเติมตัวเองเข้าไปอีกสารพัด บางทีก็ประชดประชันชีวิตด้วยการทำ ชีวิตตนเองให้แย่หนักลงไป ยิ่งเพิ่มความทุกข์ให้กับตัวเองเข้าไปอีก คนที่ตกอยู่ในภาวะแบบนี้ ย่อมมีความรู้สึกว่า ทุกสิ่งทุกอย่างใน โลกนี้ มันดูสิ้นหวังไปหมด ความเครียด ความกลุ้มกลัด ความกดดัน สารพัดต่างๆ ที่ตนเองสร้างขึ้นเองในจิตใจมันโหมกระหน่ำเข้ามาทุกทิศทาง พาใจให้เกิดความทุกข์ทับถมเพิ่มขึ้นไปอีก บางคนถึงกับล้มป่วยอาเจียน โลหิตออกมาเป็นชามๆ ก็มี และบางคนก็ถึงกับจับแง่คิดผิด ลงมือปลิด ชีวิตตัวเองไปก็มี ปู่ย่าตาทวดของเรา ท่านไม่อยากให้เราทำใจไม่ได้ในคราวที่เจอ กับความไม่แน่นอนของชีวิตอย่างไม่ทันตั้งตัว ท่านจึงได้หาข้อคิดสารพัด มาสอนให้เรารู้จักฝึกจิตใจให้เตรียมพร้อมกับการยอมรับความจริงที่เกิด ขึ้นให้ได้ตลอดเวลา เพราะว่าทุกยุคทุกสมัยมาแล้ว สิ่งที่แน่นอนในโลกนี้ คือความไม่แน่นอน ถ้าหากใครไม่หัดทําใจไว้ล่วงหน้า ไม่หัดมองสภาพความจริงของ โลกใบนี้ให้ออก พอถึงคราวที่เจอความสูญเสียอย่างไม่คาดคิด จิตใจก็ จะอาจรับไม่ไหว ดังนั้น เราจึงต้องฝึกทำใจให้เหมือนแผ่นดินให้เป็นเสีย แต่เนิ่นๆ ด้วยการพิจารณาความจริงที่เกิดขึ้นบนโลกใบนี้ สิ่งที่ต้องเตรียมใจก็คือ ถ้าความผิดหวังมาถึงเราแล้วอย่างไม่ทัน ตั้งตัว ทำให้เกิดความตกใจ หวาดกลัว กลุ่มกลัด เราก็ต้องพิจารณาถึง ความเป็นจริงในโลกนี้ว่าไม่มีสิ่งใดจีรังยั่งยืนได้ตลอดกาล มีเกิดขึ้น ตั้งอยู่ และเสื่อมไปเป็นธรรมดา แม้แต่ตัวเราเองนี้ ก็หนีความจริงนี้ไปไม่พ้น ปู่ย่าตาทวดท่านชี้แนะหนทางปฏิบัติไว้ว่า คนที่จะทำใจให้หนัก แน่นประดุจแผ่นดินได้ ต้องเข้าใจก่อนว่า โลกมนุษย์ของเราใบนี้มีทั้ง สมหวังและผิดหวังเกิดขึ้นตลอดเวลา เพียงแต่ว่าสองสิ่งนี้อะไรจะมาถึง เราก่อนหลังเท่านั้นเอง พระสัมมาสัมพุทธเจ้าทรงสั่งสอนว่า สิ่งที่ทำให้คนเราสมหวังและ ผิดหวังในโลกนี้ มีอยู่ 4 อย่าง เรียกว่า “โลกธรรม ๘” แบ่งเป็นสองฝ่าย ฝ่ายหนึ่งทำให้ “จิตไหว” และอีกฝ่ายหนึ่งทำให้ “จิตหวั่น” จิตไหว คือ ความคิดปรารถนาอยากได้สิ่งที่รักและสิ่งที่ชอบใจ มี ๔ อย่าง ได้แก่ ๑) ลาภ คือการได้ผลประโยชน์ที่ชอบใจ เช่น ได้บ้าน ได้รถยนต์ ได้สามี-ภรรยา ได้ทีดิน ได้เพชรนิลจินดาต่างๆ ๒) ยศ คือการได้รับตำแหน่ง ฐานะ ได้อำนาจ ได้ความเป็นใหญ่ เป็นโต ๓) สรรเสริญ คือการได้ยินคำชื่นชม คำยกย่อง คำสดุดีที่คนอื่น ให้เรา ๔) สุข คือได้รับความสบายกาย สบายใจ ได้รับความเบิกบาน ร่าเริง ได้รับความบันเทิงใจ ทั้ง ๔ อย่างนี้ เป็นสิ่งที่คนทั่วไปชอบ แม้ไม่มีก็คิดหา ครั้นหาได้ แล้วก็คิดหวง หวงมากๆ เข้าก็ห่วง ห่วงมากๆ เข้าก็หึง การที่จิตมีอาการ หาหวงห่วง หึง อย่างนี้ เรียกว่า ใจไหว จิตหวั่น คือ ความคิดหวาดหวั่นกังวลว่าตนเองจะสูญเสีย หรือ go ค