วิกิติดนามและการจำแนกวิกัดติ : หน้า 8/115

ประโยค - ธรรมะบาลีไวญกรณ์ อายาม 7 หน้าที่ที่คนละอย่าง คือวิกิติดนาม ก็ทำหน้าที่แจกนามศัพท์ เพื่อเป็นเครื่องหมายให้รู้สึก ถึงการ้นด์ และอายดมินด คือต้อต่อเชื่อม นามศัพท์ ออกสำเนียญำเปนตามหมวดของวิกิจติ ส่วนวิกิจติออกายต ก็ทำหน้าที่แจกสังคศัพท์ฝ่ายวิกริตออกเปนส่วน ๆ เพื่อเปนเครื่องหมายให้รู้กาล วงนะ และบุรษ ซึ่งแล้แต้วิกิตติระบุลง วิกัดในอายดนืนี้ ท่านจำแนกไว้เป็นหมวดไว้ ๔ หมวด คือ วัตถมนาด ปัญจมิ สัตมิ ๑ ปริบา ๑ หิทิติ ๑อัชฌตนิติ ๑ วิสันติ ๑.กาลาตับติ ๑. ความหมายของชื่อวิกัดติ วิกัดติทั้ง ๔ หมวดตามที่กล่าวแล้วนี้ เมื่อเพ่งตามชื่อแห่งวิกัดติ หมวดนั้น ก็เห็นได้ว่าด่างหมวดด่างนี้มีความหมายประจำแตกต่างไป คนละอย่าง ทเหมือนกันไม่ แต่ความหมายของชื่อวิกัดติหล่านี้ ท่านผู้อบรมนี้ มุ่งหน้าไปในทางให้เป็นความหมายของกาลมาก กว่าอย่างอื่น เพราะฉะนั้น ชื่อของวิกัดติหล่านี้แต่ละหมวดจึงง ให้ทราบถึงกาลไปในตัวด้วย ซึ่งเราจะทราบได้ตามชื่อของวิกัดติ นั้น ๆ เช่น วัตถมนา แสดงว่า "เป็นไปอยู่" ตามความหมาย ก็เพื่อให้เป็นเครื่องบอกปัจจุบันกาล เพราะเพิ่งสิ่งที่เกิดขึ้นจำเพาะ หน้า ส่วนปัญจมิ ซึ่งเปลว่า "ที่ &" ลัทมี ซึ่งเปลว่า "ที่ &" เป็นกาลที่แฝงอยู่ในระหว่าง เพราะตามคำแปลว่าไม่งงชัด ลงไปว่าเป็นกาลอะไร ซึ่งในมุฑุปกรณ์กอนของท่านเรียกว่า อนุดากาล แปลว่า "กาลที่กล่าวแสนงไปยังไม่ได้" คือไม่แน่ว่า จัดลงใน