การแปลงตัวธาตุและการใช้ปัจจัยในภาษาไทย : หน้า 69/115

ประโยค - อธิบายลำไวก่อน อานขาด - หน้าที่ 68 ๙ ปัจจัย มีอำนาจให้แปลงตัวธาตุทั้งมดเป็นอย่างอื่น คือ ให้แปลง มานธาตุเป็น มุหธาตุ เป็น คี, ปาเป็น วา วิธีลงคิดทดถาม พันธชนะอัพกาสงบตัว มีมิคให้ลงคิดทดถามได้บ้าง แต่ เมื่อจงแล้ว ให้แปลงคิดนั้นเป็นพันชนะที่สูงรวด ๔ ตัว คือ ง, ฉ, ณ, ณ, ม, ม. ตัวใดตัวหนึ่ง แล้วแต่พันชนะที่อยู่เบื้องหลังของ พันธชนะอัพกาสนั้นจะอยู่ในรวดไหน คือ - ถ้าถูใน ก วรรด ให้แปลงเป็น บ. อ. จงมิค " ฉ " " " ถึง " " " " " ณ อ. จงดูดติ " ภ " " " " " " " ณ " ต " " " " " " " ณ " ป " " " " " " " ม อาย, อิว, ปัจจัย อาย-อิว. ปัจจัย ๒ ตัวนี้ ต่างจากปัจจัยอื่นทั้งหมด คืออานำ ไปใช้ลงในนามศัพท์ และนำมาศัพท์นั้นให้เป็นกริยาได้ ซึ่งปัจจัย เหล่านี้ล้วนมีกำหนดให้ลงได้เฉพาะที่ตรูเท่านั้น ฉะนั้น นามศัพท์จึง อาจเป็นมูลแห่งกริยาศัพท์ได้เช่นเดียวกับธาตุ ในเมื่อใช้อาย ๒ ตัวนี้ ประกอบเข้า ดังนั้น จึงต้องถือเป็นหลักได้ต่อไปว่า ที่ตั้งที่เกิด อันเป็นรากของอายกน่ันมี ๒ คือ ธาตูอย่าง ๑ นามศัพท์อย่าง ๑ ธาตุใช้ได้ทั่วไปสำหรับปัจจัยอื่น นามศัพท์ใช้ได้เฉพาะปัจจัย ๒ ตัว เท่านั้น อันนี้ ปัจจัย ๒ ตัวนี้ เมื่อใช้ประกอบกับนามศัพท์แล้ว