การศึกษาวิภัตติและกาลในภาษาไทย : หน้า 9/115

ประโยค - อธิบายลำไส้ยาวฤทธิ์ อายุตาม - หน้า 8 กาลไหนนะ ปริยายา แปลว่า "กล่าวถึงสิ่งที่อยู่ในหล่นหลัง" คือ สิ่งล่วงไปแล้วไม่มีคำกนดแน่วล่วงไปเมื่อไร หิติตมึ แปลว่า "มีแล้วในวันที่วาน" หมายถึงสิ่งที่ล่วงไปแล้วตั้งแต่วานนี้ อัจฉัตติณี แปลว่า "มีแล้วในวันนี้" หมายถึงสิ่งล่วงไปแล้วในวันนี้. 3 กาลนี้ ตามความหมายก็เพื่อให้เป็นเครื่องบอกอัคคติกา เพราะเพิ่งถึงสิ่งที่ล่วงแล้วทั้งนั้น ภวิสนติ "จักมี" หมายถึงสิ่งที่กิดขึ้นด้านหน้า ตามลักษติตติ แปลว่า "ล่วงลม" หมายถึงสิ่งที่ล่วงล่างของอนาคตไปแล้ว แต่ย่อนกล่าวถึงอีก 2 กาลนี้ ตามความหมายก็เพื่อให้เป็นเครื่องบอกอนาคตกาล because เพิ่งถึงสิ่งที่ยังไม่มาถึง. วิภติ ๔ หมวด วิภติ ตั้น ๔ หมวด ดัปรากฏในบทยนั้น ท่านแถวออกไปเป็น หมวด ๆ มี บท บรุษ และวจนะ กำกับอยู่ทุกหมวด หมวดหนึ่ง ๆ มีวิภติประจำ ๑๒ ตัว รวมทั้ง ๘ หมวด มีวิภติ ถึง ๖ ตัว การที่ท่านจัดไว้ดังนี้ ก็เพื่อจะสะดวกแก่การที่จะรู้ได้ว่า ศัพท์ที่ประกอบด้วยวิภติ ดังนี้อยู่ในเนื้ออะไร เวลาจะต้องใช้ กาล บรุษ และวจนะ อย่างไร เข้าประกอบ พิงดูตัวอย่างที่ท่านจัดไว้ในแบบบาลีไว้กรณีนี้นั้น. วิธีสังเกตรวิภติ วิภติ鼎ที่ท่านจำแนกไว้ลำล้น สำหรับใช้ลงประกอบกับธาตุ ที่ลงอับแล้ว และวางไว้ข้างในเมื่ป้องออยู่ ถ้าอัญถูกก็บ่อยู่หลังๆ เมื่อกลาแล้ว ตามธรรมดาที่เป็นไปโดยมาก ใช้ต่อเชื่อมเข้า กับปัจจัยหรือธาตุเดียว และมัคคงรูปลุ่มตามปกติของตน ไม่เปลี่ยน