การศึกษาเบื้องต้นเกี่ยวกับบาลี : หน้า 10/115

ประโยค - อธิบายบาลีไว้อย่าง อายขาด - หน้า ที่ 9 แปล เช่น ดี อนุตติ ประกอบกัน จร ธาตุ สำเร็จรูปเป็น จรติ, จรณะดี, สิถ, ถ ประกอบกัน ปฐ ธาตุ สำเร็จรูปเป็น ปฐสิ, ปจด. ดังนี้เป็นต้น นะครับ การที่จะสังเกตว่าตัวยิวอย่างง่าย ซึ่งเป็นเบื้องต้น ต้องดูที่ท้ายศัพท์ซึ่งเป็นธาตุ เมื่อทราบว่าศัพท์ใดเป็นธาตุแล้ว ส่วนที่ เหลือซึ่งใช้ประกอบข้างหลังธาตุดังกำเป็นวัตถุติ แต่งยังมีเครื่องประกอบ อีกอย่างหนึ่ง ซึ่งลงประกอบกับธาตุเหมือนวัฏฏี เครื่องประกอบนี้คือ ปัจจัย เราสังเกตรู้ได้ คือ โดยมากปัจจัยกองหน้าวัฏฏี ดังนั้น เครื่องประกอบซึ่งที่ซ้ำ อันประกอบด้วยตัวให้สังเกตเห็นได้ ก็มีอยู่ 2 อย่างคือ วัคติ และปัจจัย นอกนั้น คือ กาล บท วจนะ บุรุษ จากก. ไม่ปรากฏว่าเห็นได้ แต่คัสวัฏฏัตติเป็นเครื่องงำให้ทราบ แต่นั่นแหละ ก็ยังมีบางวัฏฏติที่ไม่งตัวอย่างเดิม อาจเปลี่ยนแปลง ผิดไปจากรูปเดิมบ้าง ข้อดังกล่าวอาจอาศัยการจำไว้เป็นพิเศษ จะยามา แสดงในที่นี้ พอเป็นแนวทางการสังเกตและประดับความรู้บ้างเล็กน้อย. วัฏฏติที่เปลี่ยนผิดรูป ดี ประกอบกัน อส ธาตุ ซึ่งเป็นไปใน ความมี ความเป็น แปลง เป็น ตติ อ อุตติ, นุตติ, (กิริยานิใช้สำหรับประธาน ทั้งที่เป็นเอก. และพุฒ.) อนุตติ แปลเป็น เร ได้บ้าง อุ. นายเรฐ, อุปชรฺ, วจจาเร, โศลเร, ฏ คำแปลเป็น ตุ ในนี้ประเภคอันกับ อส ธาตุ อู อุดต. มิม ทั่งวัตตมาา และปัญญมี่ ถาสนะเป็น ก็จะ อยู่แล้ว