การอธิบายลำไวยากรณ์ : หน้า 25/115

ประโยค- อธิบายลำไวยากรณ์ อำเภอ - หน้าที่ 24 ประโยคบาคาบลี่ จำเป็นที่ผู้กกะต้องหาตัวเจ้าของ การที่จะ หาให้ถูกต้อง จำเป็นที่จะต้องรู้จักวิธีเลือกใช้ ตามหลักที่ท่านวางไว้ มีอุ๋งว่า ต้องสังเกตุที่ศัพท์กิริยา กิริยาศัพท์ใด ประกอบด้วยวานะ ฝ่ายไหน ก็ต้องประกอบตัวประสานให้ตรงกันขวานของกิริยาศัพท์ นั้น ถ้า ตอน ของนามที่เป็นประธานของกิริยากับกิริยาไม่ตรงกัน เป็นอันไม่ถูกต้อง ใช้ไม่ได้ จนนัน ของตัวประสานในประโยค กับ ของกิริยาต้องลงรอยกัน คือ ถ้าเห็นกิริยาเป็นเอกวะนะ ก็ต้องหาตัวประสานให้เป็น เอกวะนะ ตาม ถ้ันเป็นพวงวะนะ ก็จะ หาให้เป็น พวงวะนะ ให้กลมกลืนเป็นอย่างเดียวกัน จึงจะนับว่าถูก ต้อง เช่นอุทธารณในประโยคว่า องฌาโต เจติ สมมุจหนเรย ซึ่งท่าน มิโดว่างตัวประสานไว้ด้วย เมื่อเป็นเช่นนี้ ก็ต้องดูที่กิริยา คือ สมุ อุฒ- เรียว เมื่ออาแกออกก ก็จะเห็นเป็น อยู๋ วิริฒิ ปภูมงฌเฟย ซึ่งท่าน เอวณนะ นะนั้น จึงต้องประกอบตัวประสานให้เป็น เอกวะนะ ตาม จึงได้ตัวประสานเป็น ชนั หรือคำอื่น ๆ อื่น เช่น ปุกโล มนุษโล ดฺ ฯ แล้วแตะเหมาะแก่เนื้อความในที่นั้น ๆ ขอแต่ให้ วานะ ลงกับกิริยาแล้วเป็นใช้ได้เท่าที่จะหาตัวประสานให้ถูกต้องแน่นอน ยังต้องอาศัยบูรมเป็นเครื่องชี้อีกต่อหนึ่ง ซึ่งกล่าวข้างหน้า ประธานเอกวะนะหลายตัว ได้กล่าวแล้วว่า ประธานเป็นเอกวะนะ กิริยาก็ต้องเป็นเอก-วะนะตาม แต่ถ้ามีประธานเอกวะนะหลายตัว นับตั้งแต่ ๒ ขึ้นไป และประธานนั้นประกอบด้วย ฆ ศัพท์ ซึ่งเปล่าว่า "ด้วย" หรือ