การศึกษาเกี่ยวกับธาตุในภาษาไทย : หน้า 42/115

ประโยค - อธิบายลำไวกาย อารมณ์ - หน้า ที่ 41 เป็น อา อี อุ เอ โอ หรือมีพยัญชนะสังโยค ไหวตามเดิม ไม่ต้องทำตามวิธีดังกล่าวแล้ว อุ ภูเขา, มนุตตติ, จินตติ, จินตาติ, เป็นต้น สำหรับธาตุในหมวดนี้ ไม่มีที่สิ้นสุดในหมวด อื่น ลงได้เฉพาะ เณร, ณาย ปัจฉะ เท่านัน จึงไม่ได้แสดงวิธีเปลี่ยน แปลงไว้ ธาตุ ๒ บรรดาธาตุทั้งหมด จะเป็นธาตุใน ๘ หมวดที่กล่าวด้านนี้ก็ึดี ธาตุอื่น ๆ ซึ่งนอกจากนี้ ก็เมื่อจะกล่าวให้สั้น โยงโดยรวมแล้ว ก็จะมีเพียง ๒ คือ อภิบาทธาตุ ๑ สัมบาทธาตุ ธาตุตัวใดสำเร็จ เนื้อความในตัวเอง ไม่ต้องอาศัยกรรมม์สิ่งที่บุคคลทำเป็นเครื่องงง เนื้อความ คือไม่ต้องเรียกหากรรม ธาตุตัวนี้เรียกว่า อภิบาทธาตุ (ธาตุไม่มีกรรม) ธาตุตัวใดไม่สำเร็จนี้เนื้อความในตัวเอง ต้อง อาศัยกรรมเป็นเครื่องงง คือต้องเรียกหากรรม ธาตุตัวนั้นเรียกว่ สัมบาทธาตุ (ธาตุมิกรรมม) วิธีสังเกตรฐ๒ ตามที่ท่านได้ไว้ในแบบว่า ธาตุที่หมายออดันร่างไว้เป็นธาตุ มีกิรณ์ ซึ่งได้หมายไว้เป็นธาตุไม่มีกรรม ก็เพื่อชี้แนวทางให้สังเกต ว่า ธาตุทั้ง ๒ นี้ มีความหมายต่างกันอย่างไร เมื่อเราใช้ความ สังเกตให้ถ่องแท้แล้ว จะเห็นได้ว่า ธาตุที่หมายออดันร่างนี้ไว้ทุกตัว ล้วนเป็นธาตุที่ไม่สำเร็จความในตัวเอง ยังต้องเรียกกรรม ซึ่ง