ความสำคัญของเครื่องปรุงในชีวิต : หน้า 6/115

ประโยค - อธิบายบา้ล ไว้อย่าง - หน้า ที่ 5 วณะ บูรณ ธาตุ วาจา ปัจฉัย เครื่องปรุงทั้ง ๔ นี้แต่ละอย่างย่อมมีหน้าที่ที่จะต้องทำตาม ส่วนไม่สนับสนุปะกัน ส่วนไหนมีหน้าที่อย่างไร จะได้กล่าวต่อไปในแผนกัน ๆ จัดว่าเป็นสำคัญ ๆ ส่วน ซึ่งจะขาดเสียแม้แต่ฉบับอย่างหนึ่งก็หาได้ไม่ เพราะแต่ละส่วนล้วนต่างช่วยกันปรุง คำพฤกษ์ยืน๔ ให้ถึงความเป็นอายตะอย่างสมบูรณ์ อย่างหนึ่งก็มีหน้าที่ใน ทางหนึ่งไม่เหมือนกัน แต่ก็ทำหน้าที่ร่วมกันไม่บกพร่องเหมือน เครื่องเรือนคือทับสมภาระต่าง ๆ ซึ่งแต่ละอย่างย่อมมีหน้าที่ที่จะต้องปรุงให้เป็นรูปเรือนแตกต่างกันไปแต่ละส่วน แต่ย่อมทำหน้าที่ร่วมกันจะขาดเสียส่วนใดส่วนหนึ่งหาได้ไม่จั้น แต่กันแหละ เมื่อจะกล่าวถึงความสำคัญอย่างแท้จริงในเครื่องปรุงทั้ง ๔ นี้ บางอย่างก็มีความสำคัญมาก คือให้สังเกตในหน้าที่ของคนได้โดยสละลำพัง มิต้องอาลัยเครื่องปรุงอย่างอื่นประกอบ เครื่องปรุงเหล่านี้ เฉพาะที่สำคัญมีอยู่ ๓ คือ วิวัตติ ธาตุ ปัจฉัย จัดเป็นประธาน นับเป็นหัวหน้าของส่วนอื่น ๆ เพราะเป็นอสัตว์ปรากฏของส่วนต่าง ๆ ซึ่งนอกจากนี้แต่บางอย่างก็มีความสำคัญน้อย ต้องอาศัยเครื่องปรุงอย่างอื่นเป็นเครื่องปรากฏ รับหน้าที่รองลงไปตามลำดับชั้น เครื่องปรุงเหล่านี้ ได้แก่ กาล บุภ วานะ บูรณะ ทั้ง ๔ นี้ในวาวกอย่างเดียว อาศัยวิภาคเป็นเครื่องปรากฏ จึงทำหน้าที่ของตนได้ จัดว่ามีวิภาคเป็นแต่เกิด ถ้าไม่มีวิภาคแล้วก็ทำหน้าที่ไม่ได้ จะนั่น เมื่อวิภาคปรากฏขึ้นในที่ใด ก็ย่อมเป็นเครื่องหมายให้ทราบได้ว่า เครื่องปรุงทั้ง ๔ นี้