อธิบายลำไวยากรณ์ในวิชาชาติ : หน้า 24/115

ประโยค - อธิบายลำไวยากรณ์ อำเภอ - หน้าที่ 23 วิชาชาติ คนเช่นกับด้วยเรา (ใครใด ๆ ) อย่ามาไม่ได้ เป็นต้น แต่ การที่จะกำหนดบทให้แน่นอนลงไปอีกชั้นหนึ่ง ว่าบอกว่าจะอะไรแน่ ต้องอาศัยสัมผัสใจอีกตอนหนึ่ง ดังจะอธิบายข้างหน้า 4. วาจนะ คำว่า วาจนะ แปลว่า "คำพูด" หมายความว่า คำเครื่อง แสดงให้ทราบถึงจำนวนมากหรือน้อย ว่าจะ นี้มีคำว่าใว้ 2 แห่ง คือ วานนะนาม 1. วานนะยาย ขัด 2. วานนะม ไปสำหรับประกอบนาม เป็นเครื่องแสดงจำนวนของนามให้รวมกันหรือ น้อย คนเดียวหรือ หลายคน ส่วนวาจนะอาจยกใช้สำหรับประกอบริยาเป็นเครื่องแสดง ให้ทราบว่ากิริยานี้ เป็นกิริยาของประธาน มีจำนวนมากหรือสมอง คนเดียวหรือหลายคน ท่านจัดได้ 2 วาจนะเช่นเดียวกันในนามและ อาขยาน คือ เอกวาจนะ คำพูดถึงสิ่งเดียว ๑ พุทธวาจนะ คำพูดถึง หลายสิ่ง ๆ วน ของกิริยาศัพท์กับนามศัพท์ที่เป็นตัวประธานต้องเป็น อย่างเดียวกัน คือ เป็นเอกวาจนะหรือพุทวานะก็ต้องเป็นด้วยกัน เช่น อ. กิฎฐ์ ฑณม์ เทศติ กิษณสงคอย ซึ่งธรรม สตฺตา มรณสุข ภาณุติ ลั้วล้างหลายม่อมกลัวต่อความตาย ในนี้ก็เป็น เอกวาจนะ จึงต้องใช้ ตี วิภัตติซึ่งเป็นเอกวาจนะตาม สตฺตา เป็น พุทวานะ จึงต้องใช้ อนุติ วิภัตติซึ่งเป็น พุทวานะ ตาม ถึงวิภัตติ อื่นก็ต้องให้ วน โดยกันโดยนุบันนี้ ในนามบาลี ประโยคทั้งหลาย โดยมากมีคำตัดตัวประธานออก เสีย โดยถือเสียว่ามีกิริยาเป็นเครื่องบ่งอยู่แล้ว ฉะนั้น การที่จะเปล