อภิปรายลักษณ์อากาศ : หน้า 62/115

ประโยค - อภิปรายลักษณ์อากาศ อามาดา - หน้าที่ 61 ปัจจัยในหมวด ทิว ธาตุ แต่การที่จะสังเกตทราบได้ว่าเป็น ย ปัจจัย ในกฏดูวาจา หรือกัมมวาจา ต้องแล้วแต่เหตุที่ใช้ คือคำประกอบ กับธาตุในหมวด ทิว เป็นกฏดูวาจา ถ้าประกอบกับธาตุอนีกแ้ล และเป็นส้มมาทาดเท่านั้น เป็นกฏวาจา. ปัจจัยในภาวาจาก ย เมื่อลงประกอบกับธาตุแล้ว คงไว้ตามรูปเดิม ไม่มีวิธี เปลี่ยนแปลงอะไร และต่างจากกัมมวาจา คือไม่ต้องลง อิ อาม หน้า อุ จุดุเดต ภุเดต. และลงที่อนมวาตูอย่างเดียว. ปัจจัยในเหตุดูวาจา เณ-เนย ๒ ตัวนี้ เมื่อลงประกอบกับธาตุแล้ว มีวิธีเหมือนดังที่ ได้อธิบายไว้ในกฏวาจา ต่างกันเพียงว่า ถ้าปัจจัย ๒ ตัวนี้ ลง ประกอบกับธาตุอื่นนอกจากหมวด ฤา ธาตุ แล้ว เป็นเหตุกฏดูวาจา. ถานป เมื่อ ลงประกอบกับธาตุแล้ว ลบ ณ เสีย คงเหลือไว้ แต่-บป์ เป็นเครื่องปรากฏแสดงให้ทราบได้ อุ อรณาปิส, คุณาเปติ. ถาปปาย เมื่อลงประกอบกับธาตุแล้ว ลบ ณ เสีย คงเหลือไว้ แต่-ปาย เป็นเครื่องปรากฏแสดงให้ทราบได้ อุ ปาชาปติ, การปายติ. ปัจจัยในเหตุดูวาจา สำหรับปัจจัยในวากนี้ ไม่มีเฉพาะ ต้องอาศัยปัจจัยในกฏวาจา ๑. คอญิเทติ ทิสตติ