ข้อความต้นฉบับในหน้า
ประโยค - อธิบายลักษณะการยาง - หน้าที่ 57
ความสำคัญของวาจา
ในการพูดหรือการแต่งหนังสือ ที่ผู้พูดหรือผู้แต่งต้องการให้ผู้อื่นเข้าใจความประสงค์ในถ้อยคำของตน หรือในการที่เราอ่านหนังสือที่ท่านแต่งไว้ จากจัดว่าเป็นสำคัญอย่างยิ่งประการหนึ่ง เพราะถ้าผู้พูดผู้แต่ง หรือผู้อ่านไม่เข้าใจ หรือไม่มีความชำนาญพูดเพียงในวิธีการใช้วาจาแล้ว ย่อมทำเนื้อความที่มุ่งหมายให้เสียไป หรือมิต้องนั้นก็อ่านไม่เข้าใจความหมายที่ท่านแต่งไว้ เพราะฉะนั้น การกำหนดวาจาให้แม่น จึงเป็นเครื่องอุปกรณ์สำคัญยิ่ง เพราะในคำพูดประโยคหนึ่ง ๆ ต้องมีจากประจำอยู่เสมอ จะละเว้นเสียมิได้ เว้นแต่ในบางประโยคที่ไม่จำต้องใช้ริยานั้น แต่ก็มีเป็นส่วน น้อย ฉะนั้น ผู้ศึกษาจึงควรกำหนดคำความหมายของจากวางังกี้ นี้ให้แม่นยำ จักได้เป็นผู้ลำบากในการใช้คำพูดได้ถูกต้อง ไม่ผิดผลาดในการพูด การเขียน และในการแปลประโยคต่าง ๆ ที่ท่านได้รองไว้แล้ว.
- ปัจจัย
ปัจจัย นี้ สำหรับใช้ประกอบกับธาตุ ใช้ข้างหน้าวิภัตติ เป็นเครื่องแสดงให้ทราบว่าจำเป็นต้องกำหนดความให้แม่น ต้องอาศัยปัจจัยที่ประกอบเป็นเครื่องสังเกต เพราะทุกวาจามีปัจจัยเป็นเครื่องชี้บ่ง ปัจจัยนั้นท่านจัดไว้เป็น ๕ หมวด ตามวาจา เมื่อกล่าวรวมเป็นตัว ๆ ในจำนวนนี้ ท่านจัดปัจจัยไว้ ๒๐ ตัว คือ :-
กัตฎวาจา มีปัจจัย ๑๐ ตัว คือ อ, อ, ย, ญ, ณ, ณ, นา, ญา, โอ, เณ, ณญ. ใช้องค์ตัวใดตัวหนึ่งเป็นเครื่องหมาย และปัจจัย