การศึกษาเกี่ยวกับอิอาคมและกิริยาในประโยค : หน้า 53/115

ประโยค - อธิบายลำไอเวกณี อังคณ - หน้าที่ 52 ใช้ประกอบด้วย ย ปัจจัยตัวเดียวเท่านั้น และลง อิอาคม หน้า ด้วย แต่ อิอาคม ไม่แน่นน ในบางแห่งไม่ต้องลงก็ได้ ส่วนวิติดี โดยมากก็ใช้ฝายอัตโนมัติ (ฝ่ายปรัสนท์กิ้มบ้าง แต่เป็นส่วน น้อย) เช่น อุ ว่า สิ์เสน สิ่ปิ สิ่กเด คิะปิ อันอักษญูอีกายอยู่ ลิขิยเดต (ศึกษาอยู่) เป็นกัมมาจากา เพราะประกอบด้วย ย ปัจจัย และ อิอาคม หน้า ย, เต วิภตี มงตนเองว่าเป็น กิริยา ของ สิ่ปิ (ศิลปะ) ซึ่งเป็นประธาน ด้วยปัจจัย และ วิฏิติดีเป็นเครื่องหมาย สิ่ลเสน (อันอักษญ์) เป็น กัตดา ผู้นำ แต่ไม่ได้เป็นประธานในประโยค ในวากานี้ ยกกรรมขึ้นเป็นประธาน เพราะฉะนั้น กิริยาจึงต่อให้ สังกมชาตอย่างเดียว จะใช้งามชาตุหาไม่ได้ ที่เป็นเช่นนี้ ก็เพื่อ ให้ตรงกับที่ใช้กรรมเป็นตัวประธาน หลักสำคัญที่ศึกษาจะพึง สังเกตในวากนีมี 3 เหมือนกันคือตวาดต่างแต่ในวากนี้ กัตตา ประกอบด้วย ตติยาวิฏิตก, กรรม ประกอบด้วยปฐมาวิฏิตก, กิริยา ประกอบด้วย ย ปัจจัย และ อิอาคม หน้า ซึ่งจะขาดเสี้ยน อย่างใดอย่างหนึ่ง ย่อมไม่ได้ วิฏิตในวากนาวานี้ บางตัวที่ไม่ ต้องลง อิอาคม มักแปลงจ่อ คือ ลง ย ปัจจัยแล้ว ก็แปลง ย กับที่สุดฐานเป็นพยัญชนะเพิ่มเข้ามาอีกตัวนึงตามวรรณะของตน เช่น ปจ จฏฺ, เปลง จ ที่สุดฐานกบ ย เป็น จูจ สำเร็จรูปเป็น ปจจติ ลกฺ จ ฯลฯ เปลง ฯ ที่สุดฐานกบ ย เป็น พุท สำเร็จรูปเป็น อุปกติ เป็นต้น บางคราวก็เป็นนิจดูตัวเดี่ยว ก็มั้ยร้อน ย พยัญชนะที่หน้า ย ปัจจัยบ้าง เช่น สุขคะ เป็นต้น เช่นนี้ไม่ต้องลง อิอาคม.