อธิบายลำไรวากรณ์ : หน้า 16/115

ประโยค - อธิบายลำไรวากรณ์ อธิบาย - หน้าที่ 15 เกิดมีและเป็นความจริงอยู่เสมอ ตามธรรมดาไม่เปลี่ยนแปลง กาล ของ กริยาที่ใช้แสดงอารมณ์ของสิ่งนั้น ก็ใช้ในปัจจุบันเหมือนกัน เช่น อนุทินสุขา ปริหรานูติ ทีสา ถา เทอวิรจนา พระจันทร์และพระ อาทิตย์ ท. ย่อมหมุนไป ส่องอยู่ทางทิศ ให้สว่างไหว นี้เป็น สิ่งที่เกิดมีและเป็นอยู่เสมอได้ขาด แล เช่น สุพเพ ภายูติ มัจจุโณ สัตวทั้งปวงย่อมกลัวต่อความตาย นี้ถือเป็นหลักธรรมที่เป็นความ จริงเสมอว่า สัตว์ทั่วไปย่อมกลัวตายด้วยกันหมด จึงต้องใช้ปัจจุบันกาล. อดีตกาล แปลว่า "กาลที่เป็นไปแล้ว" หมายความว่า เกิดขึ้นสำเร็จแล้วในเวลาเบื้องหลัง ก่อนหน้าที่พูดกล่าวถึง กาล นี้แสดงให้ทราบถึงความเป็นไปของเรื่องราวหรือการกระทำนัน ว่า ได้เป็นไปเสร็จแล้วก่อนแต่ถึงปัจจุบัน และมาถึงความสิ้นสุดลงไป เวลาปัจจุบันเท่านั้น. อนาคตกาล แปลว่า "กาลยังไม่ถึง" หมายความว่า จักมา ถึงข้างหน้า คือจักเกิดขึ้นในเวลาข้างหน้าโน่น กาล นี้แสดงให้ทราบ ถึงความเป็นไปของเรื่องราวหรือการกระทำนัน ว่า ยังไมถึง แต่ ผู้กล่าวว่า ๆ ล่วงหน้าไว้ก่อน. ซึ่งจะต้องมาถึงในวันหนึ่ง ต่าง แต่ช้าหรือเร็วเท่านั้น. ความหมายของกาล ๔ ๑. ปัจจุบันแท้ หมายถึงเรื่องราวหรือการกระทำนัน ลงล่าง เป็นไปอยู่ ยังไม่เปลี่ยนแปลงเป็นอย่างอื่น กาล นี้นับบัญญัติให้ แปลว่า "อยู่" เช่น อุ ว่า มหาชน มจฺจามนุ่ง อธิฤฺุวา