ปัจจุสเสว คเต กาเล ภพพาภพเพ วิโลกน์ : หน้า 45/188

www.kalyanamitra.org ๕) ปัจจุสเสว คเต กาเล ภพพาภพเพ วิโลกน์ แปล ว่า เวลาใกล้รุ่งทรงตรวจพิจารณาดูสัตวโลกว่า ผู้ ใดที่สามารถและที่ยังไม่สามารถบรรลุธรรม อัน ควรจะเสด็จไปโปรดหรือไม่ ก่อนที่พระองค์จะเสด็จออกบิณฑบาตในแต่ละวันนั้น กิจวัตรที่บำเพ็ญอยู่เป็นประจำ ก็คือการเข้าสมาบัติเพื่อแผ่ข่าย พระญาณตรวจดูเวไนยสัตว์ที่ควรแก่การเสด็จไปโปรดในวันนั้น โดยทรงแผ่ข่ายพระญาณตั้งแต่หน้าพระคันธกุฎีไปจนถึงขอบ จักรวาล หากบุคคลใดปรากฏขึ้นในญาณทัศนะ ก็ทรงตรวจตรา ดูว่าบุคคลนั้นมีอัธยาศัยเป็นอย่างไร ควรแสดงธรรมบทใดถึงจะ บรรลุธรรม นั่นคือทรงคัดเลือกธรรมเพื่อตรัสแสดงให้เหมาะสม แก่อัธยาศัยของบุคคลนั่นเอง ตามปกติที่บริเวณหน้าคันธกุฎีของพระองค์จะมีผู้มารอการ เสด็จออกบิณฑบาตอยู่เป็นประจำทุกเช้า ถ้าหากวันนั้นผู้ที่มา ปรากฏอยู่ในข่ายพระญาณ รออยู่ที่หน้าพระคันธกุฎี พระองค์ก็ จะประทานบาตรให้บุคคลนั้น และให้นำเสด็จพระองค์ไปยังบ้าน เรือนของเขา เพื่อถวายภัตตาหารแก่พระองค์ เมื่อพระองค์ทรงรับบิณฑบาตในบ้านเรือนของผู้ใดแล้ว ก็ จะเสวยภัตตาหารบิณฑบาตที่บ้านเรือนของผู้นั้น เมื่อเสวยเสร็จ แล้ว ก็จะทรงกล่าวอนุโมทนาที่เหมาะสมกับอัธยาศัยของบุคคล นั้น หรืออัธยาศัยของบรรดาผู้คนที่ติดตามมาฟังค่าอนุโมทนาที่ บ้านเรือนนั้น เมื่อพระองค์กล่าวคำอนุโมทนาจบลง ก็จะมีผู้เกิด ความรู้ประมาณ ๓๑ รากฐานความมั่นคงของพระพุทธศาสนา พุทธกิจประจำวัน