บำไว้อานสมาธิ: การวิเคราะห์ความหมายของปัญญา : หน้า 14/94

ประโยค - อธิบายบำไว้อานสมาธิ - หน้า 13 อภาค=ปญฺญา เอวํศัพท์ในวินิจฉัยนี้ ก็เพื่อจะห้ามเสวยว่าแสดงส่ว ในที่นี้คือปญฺญามิเอง ไม่ใช่แสงประทิษฐิหรือแสงจันทร์แสดงอาทิตย์ เป็นนั่นเลย ในสมาธินี้ บางครั้งอาจจะมีความหมายคล้ายคลึง กับสมาธิอื่น เช่น ดับปริสยะบางอย่าง เช่น ปญฺญามิ อาจแปลว่าแสงสว่าง แห่งปัญญาได้ ถ้าแปลวาแสงสว่างแห่งปัญญา ต้องเป็นอนุศาสน์ปุปฺผะสม แต่ผู้ศึกษาพึงสงเกตว่า ศัพท์ที่ต่อกันอยู่สองศัพท์ มีอรรถที่จะเรียก ชื่อแทนกันได้หรือไม่ มีคุณค่าเท่ากันหรือไม่ ถ้าอธิษฐานชื่อแทนกัน ได้ และมีคุณค่าเท่ากัน ก็เป็นอารุณบูรพบท ก่มมาระยะ แน่ ถึง แม้จะแปลเป็นรูปสมาธิอื่นไปก็ไม่ผิดเหมาสนนี้ เช่นว่า พุทธรตน ควรแปลเป็นรูปสมาธิว่า คตนะคือพระพุทธเจ้า จะเปล่า พระพุทธเจ้า เป็นตนะ ให้เป็นวิสดุตรปรกติพอจะได้ แต่ผิดนิยมอยู่ที่ลงค เฉพาะก็นับสภาวะบังคับกับบริเวณว่ามีว่าเป็น ท่านอนุญาต แต่ก็อุอารณะไม่ได้ จะนั่น ควรสันนิษฐานว่า ถ้าศัพท์ที่เรียกแทน กันได้ค่าเท่ากันแล้ว ควรเป็นอารณะแท้ วิธีวิเคราะห์มุมธรรยะซึ่งเป็นอารหํดั่งแสดงนั้น เพื่อ เป็นการสะดวกและง่ายในการศึกษา ส่วนที่เป็นภาระผู้อิได้ในคัมภ์ ศพทาศาสตร์ ท่านวางไว้เป็นการยืดยาว มิ ซ ศัพท์ ซึ่งเปล่า ด้วย มิ ด ศัพท์ ซึ่งแปลว่า ด้วย มี ด ศัพท์ ซึ่งแปลว่า นั้น อดิ ศัพท์ ซึ่งเปล่า เพราะเหตุนี้ อยู่ด้วย เมื่อเข้ามาสังคุตแล้ว ค ศัพท์ ค ศัพท์และอิกศัพท์ ลงทั้งเสียดัง อุ ในแบบว่า พระภูโ โอโลภูโต อะโมภภูโต บูรณะนั้นด้วย เป็นผู้ ใหญ่ด้วย เหตุนี้ ชื่อว่านรภูใหญ่ ดังนี้ เป็น อุ ในวิเวสนบูรพบท