การวิเคราะห์และการอุปมาในบาลี : หน้า 31/94

ประโยค - อธิบายบาลีไวราณี สมานและติทฺธิ - หน้า 30 ยสุ โส-หฤทุฉินโน ปริโส มอ ท. ของมรุมใดนาถแล้ว มรุม นั่นชื่อว่ามือขาดแล้ว อนึ่ง ในอัญญูทุพพทิพย์นี่ ในรูปวิเคราะห์ประกอบด้วยอุปมา มีเรีย นิฐรูปามาพุทธพิกษุ วิถีถีวิเคราะห์ต้องประกอบเจ้าของแห่ง สิ่งที่นามอุปมาเป็นนิฐวิถีววิถี ตัวอุปมาเป็นปุฏิวัติวัติ มี อิว คัพพ์ต่อท้าย ตัวประธานในรูปวิเคราะห์ห้อยข้างหลัง เมื่อสมานเข้า แล้ว ตัวอุปมาและ อิว คัพพ์ที่ทิ้งเสีย คงไว้แต่เจ้าของแห่งสิ่งนั้น ดังนี้ สุจริต สุจริต อณฺโญ อิว อณฺโญ ยสุ ไส-สูรนุเจนโนะ ภคว วรรณะของพระผู้มีพระภาคใด เพียงดังวรรณะแห่งทอง สุจริตสุ เป็นเจ้าของ อณฺโญ ตัวอุปมาเมื่อมี อิว อยู่ข้างหลัง ว่าอุปมา และอิวท่านลบเสีย คงได้แต่ สุจริต ซึ่งเป็นเจ้าของตัวอุปมาเท่านั้น จึงเป็น สุจริตนโณ รูปคำพหูพจน์นี้ ถ้าประธานในนามสมาสเอง ไม่ใช่คุณาของคัพอื่น ก็ต้องเป็นอัญญูรูปในประโยคแม่อาทรณ์ อื่น เมื่อนักศึกษเห็นคำนี้รูปเช่นนี้ และเป็นคุณของบทอื่นแล้ว ก็เป็นอัญญูปามพหูพจน์ เช่น อ. ว่า พุทธมน สโร อิโส อสโร ยสุ โส=พระพุทธโธ ควา เสียงของพระผู้มีพระภาคใด เพียงคำเสียงแห่งพระมหา พระผู้พระภาคนั้น ชื่อว่ามีเสียงเพียงดังเสียงแห่งพระมหา สุจริต สีสี อิว สีสี ยสุ โส=สุจริตสีโล เปติ ศิระของเปรตใด เพียงดังศิระแห่งสก="" เปรตนั้นชื่อว่ามีศิระเพียงดังศิระแห่งสก="" ถ้าเป็นอิสนุนพุทธอักขึณ สีสี เสียว คงไว้แต่ สุรนโโต ก็ได้