การศึกษาเกี่ยวกับบาลีไวราณีและสมาธิ : หน้า 15/94

ประโยค - อธิบายบาลีไวราณี สมาธิและตำริดี - หน้าที่ 14 ส่วนกัมมัธยะอื่นอีก ๕ อย่าง ก็ดำเนินตามแบบนี้ เป็นแต่ประกอบ วิสาสะไว้หน้าไว้หลังเท่านั้น ส่วน ต คิฟท์เรียงไว้หน้าบทหลัง ใช ถึงเหมือนกับตัวประธาน เช่นอารวณว่า สูฎา เวา ตำ ธนบูชิต-สูฏารณี ทรัพย์นั้นด้วย คือตราผ้วย เหตุนี้ชื่อว่า ทรัพย์คือรทรา แต่เพื่อไม่ให้การแปลวิเคราะห์ ยึดเอา คำ แบบบาสิไวยากรณ์ ซึ่งเป็นแบบสะดวกในการวิเคราะห์และแปล วิเคราะห์เป็นอย่างดี เพราะบทลงของวิเคราะห์แปลความเท่ากัน จะตั้งวิเคราะห์แบบในคัมภีร์ศาสตรหรือแบบบาสไวยากรณ์ ก็แปล เหมือนกัน. ๒. ทิศสมาส แท้จริง สมาสนี้ ก็คือกันมรรคยะ อย่างวิจิสุขพบนั้นเอง แต่ที่น่าให้รอยคงออกไปว่า ทิศู นั้น เพราะนิยมมาหน้าเพราะ แต่ปกติส่งขยายอย่างเดียว และส่งขยายนี้ใช้แต่ส่งยายุตาเท่านั้น คือ ตั้งแต่เอก ถึง อุณฒนวดี ถ้าจะสมาคมกับส่งยานาม ต้องเป็นดับปริสละ กับปราณส่งขยายเป็นสมมรรคยะ ทิศสมาสนี้วิธีร้อย ๆ อย่าง คือ :- ก. สมารททิกุ ได้แก้ที่คุปนี้นรวมความของศัพท์ที่มีเนื้อความ เป็นพุวอนะให้เป็นเอกวนะนุปกัลัง คือใช้ส่งดังแต่ ทวิ ถึง อุณฒนวดี เป็นบทหน้าของบทนามนาม เมื่อสำเร็จรูปเป็นเอกวนะ นุปสกลิคืออย่างเดียว. ข. อสมาทากุ ได้แก้ที่คุปนี้นไม่ทำอย่างนั้น คือคงไว้ตาม เดิม นามศัพท์จะมีวนะอย่างใด มีลิงค์อย่างใด ก็จะไว้เช่นนั้น