การวิเคราะห์และอธิบายบาลีในด้านคำศัพท์ : หน้า 70/94

ประโยค - อธิบายบาลีไว้อย่างสมบูรณ์ - หน้า 69 อรท, ทิต, และ ภวาม คำพึ่ง เป็นคุณนามแจกได้ทั้ง ๓ ลักษณะ พูดคำทิศิต ในคำนี้มีประกัษตัวเดียว คือ อาวุ ปวิจัย ลงนามศัพท์ ๒ อย่าง คือ ปกติ แปลว่า ปกติ คือ ธรรมดา ไม่มากไม่น้อย และ พฤฺล ที่แปลว่า มาก คือมากกว่าธรรมดานั้นเอง มี วี. ว่า อภิญาณ อสุ ปกติ อภิญาณ อภิญาณ เป็นปกติ ของชนั่น (ชนนั้น) ชื่อว่า มือภิญญาเป็นปกติ อภิญญา อสุ พฤฺลาว อภิญญา อภิญญา อีกอย่างหนึ่ง อภิญฺม ของชนัมนมาก (ชนั้น) ชื่อว่า มือภิญญามาก สีตลู ประเภทมีหนาวเป็นปกติ, มีหนาวมาก ทายล คนนิยมความเย็นดูเป็นปกติ, มีความเย็นบมาก. มีวิจาระทและแปลเหมือนกันกับ อภิญฺม ในคำนี้มี มีข้อครสังเกต ดังนี้ ปกติ และพฺูล ศัพท์ ทั้ง ๒ หมายความต่างกัน ปกติ หมายถึงธรรมดา เช่นหนาวเป็นปกติ หนาวอย่างธรรมดา, พฤฺล หนาวมากกว่าธรรมดา เช่นหนาวมาก คือหนาววัด เพราะฉะนั้น ในคำนี้ท่านจึงให้พฤฺลในรูปวิเคราะห์ เป็น ๒ อย่าง คือ ปกติ และ พฤฺล ส่วนศัพท์มานจะใช้ในรูปวิเคราะห์ นั้น ก็ต้องเลือกให้สมกับคำแปล ถ้าหากหมายความถึงสถานที่ใช้ เอตฺถุ ศัพท์. ถ้าแสดงว่า เป็นเจ้าของ ๆ สิ่งนั้น ก็ให้ใช้ อ. วิภัติ และให้แปลว่า มี เช่นกับพฤฺลิสมาส เพราะเป็นตัวติคุณ.