การอธิบายภิไวนารา สมาธิและติชฺติ : หน้า 61/94

ประโยค - อธิบายภิไวนารา สมาธิและติชฺติ - หน้า 60 ให้ยุ่งยาก เพราะปัจจัยบางตัวมีอยู่หลายตั๊กดิ ยากที่จะตอบได้ว่า เป็นตติชนั้น ๆ ได้ แค่ก็ไม่เหลือวิสัยนัก เช่น ณ ปัจจัย มัก จะมีดกว่าอย่างอื่น ขอให้ความนับถือตั๊กติอื่น ๆ ซึ่งใช้แทน ศัพท์ได้เฉพาะ ไว้เสกก่อน คือ โคดกุต. สมุหตก. ตสุตสุตก. ใช้แทน อปโจ ศัพท์ ซึ่งแปลว่าเหล่ากคำว่า เหล่ากอ คืออีอ ญฎิวังสันเอง จะนั่นท่านจึงเรียก โคดกุต อันเป็นชื่อของตติชนนี้ สมุหตก. ให้แทน สมุห ศัพท์ ซึ่งแปลว่า หมู่, ประชุม. ตสุตสุตกุตุ. แทน อดู ศัพท์ ซึ่งแปลว่า มี. ภาวตฺ. แทน ภาว ศัพท์ ซึ่งแปลว่า มี. ความเป็น. เมือเราจำตติทังถึง ณ ปัจจัยแทนอเฉพาะศัพท์ได้แล้ว ก็เหลืออีกอย่างเดียที่สแทนศัพท์ได้ทั่วไป คือ ราคา;textitem. เท่านั้น เมื่อพบศัพท์ที่สำเร็จแล้ว ก็ให้ตอบเป็นราคาเทิด ซึ่งดีอ เพราะใช้แทนศัพท์ได้มก. เช่นเมื่อเห็นศัพท์ว่า ปิด, นีลิ เป็นดัง ถ้าจะให้เป็นตติชนอื่น ๆ ก็ไม่เหมาะ พอจะได้อยู่แต่ ตสุตสุตติก็ เท่านั้น โดยที่ให้เป็นคุณของผ้า คือแปลว่า ผมสีเหลือง ผมสีเขียว ลง ณ ปัจจัยก็พอได้ แต่ความไม่กระจ่าง, นอกจากจะมีอีกไหม? เห็นว่าเป็นราคาตติทังดีกว่า เพราะแทนศัพท์ได้หลายอย่าง โดยที่แปลว่า ผ้าคนบุคคลอ้อมแล้วด้วยสีเหลืองหรือเขียว วี. ว่า ปีโนตร รดฺดู วดุ๋ ปีโน ผ้า (อัญ บ.) ย้อมแล้ว ด้วยสีเหลือง. นีลิ รดฺดู วดุ๋ นีลิ ผ้า (อัญ บ.) ย้อมแล้ว ด้วยสีเขียว ดังนี้ จะเห็นว่าได้ความดีแล้ว