การแปลสมาสและความเข้าใจในบาลี : หน้า 42/94

ประโยค - อธิบายบาลีไว้อากรณ์ สมาธิและตัณหา - หน้าที่ 41 แปลสมาสท้องให้ถูกต้องได้ และการที่จะอบรมความชำนาญให้เกิดขึ้นได้ ก็จำเป็นต้องใช้ความสังเกตจากอาการเหล่านี้ คือ :- ๑. เมื่อเห็นศัพท์สมาสตั้งแต่ ๒ สมาสขึ้นไปเป็นวิดีติติดกันอยู่ ต้องแยกศัพท์เหล่านั้นออกแปลความเฉพาะศัพท์ก่อน เมื่อแปลศัพท์เหล่านั้นได้หมดแล้ว ก็ติดต่อศัพท์เหล่านั้นเข้าด้วยกันว่า จะควรต่อด้วยวิธีของสมาสไหนบ้าง และใช้วิธีของสมาสไหนต่อตรงไหนจึงจะเหมาะ และถูกต้องตามความหมายในคำนั้น ๆ. ๒. เมื่อเห็นบทสมาสซึ่งทั้งหมดนี้มีอามฺไมกัน คือจะแปลให้เป็นสมาสอะไรไม่ได้ความ ในที่นี้จำต้องใช้ศัพท์เป็นโลบ คือเมื่อเข้ามาสแลวต้องลบ แต่ศัพท์ที่จะนำมาใช้นัน ต้องเลือกใหเหมาะให้มีอามฺเชื่อมกันได้สนิท และถูกตามลักษณะของสมาสนั้น ๆ ด้วย. ต่อไปนี้จะได้รตัวอย่างสมาท้อง ตามที่ท่านใช้โดยมารในยัม-ปฏฤษฎก มาเพื่อประดับความรู้ของผู้ศึกษา ตามสมควร. ๓. สุคลติ โทนกโก ที่โคจิมิทา บ้านและน้ำอันได้ง่าย. ก. คันฉบู อุตฺตภู-ติไตนก ได้แก่น้าและน้ำอันหาได้ง่าย สัตกลมีพหพีพิ. ค. สุคลาติ โทนกา โทนโว สุคลาติ โทนโก วี. บุพพ. กมม. มี ทวินาวะ และ สัตติมพุทธพิ เป็นท้อง.