ข้อความต้นฉบับในหน้า
ประโยค - อธิบายบาลีไวญากรณ์ สมัและตัชฌิต - หน้า 19
น เป็น อน เช่น น อสุโล=อนสุโล (อัย สตฺโต สัตวํนี้) มิโม
เป็นต้น น ปฏิสรรใสนาสนี้แปลจาก น บุพพบพุทธพุทธินิ ในที่นี้
ปฏิสรร นี่จะเปล่า ว่า สิ่งนี้ มีสิ่งนั้น ในพุทธพิริ ปฏิสรร
คุณ และกรีก ที่เปล่า ไม่มี เช่น ไม่มีบุคคล เป็นต้น
๔. ทวนทวาสามาส
สมาที่อยามตั้งแต่ ๒ บทขึ้นไป ให้เป็นบทเดียวกัน เรียกวัน-
ทะวํ อย่าง คือ สมาหาร สมาหาร เหมือนกับทศสมาส
แปลแต่ในนี้เป็นนามนามล้วน ในปริวาระนะใช้ อนศัพท์ซึ่งเปล่า
ด้วย เข้าประอบ
ก. สมาหาร อุง นี้ สมโฬ จ วิปสนา จ=สมวจิปลสนํ
สมะด้วย วิปสนาด้วย ชื่อสมะและวิปสนา เมื่อสำเร็จแล้ว
แปลว่า และ ในระหว่างศพสมาร ส่วน ท คสุมา ในวิเคราะห์
บทหน้าในสังขยา บทหลังเป็นนามนาม ทั้งไม่มํ จ ศัพท์เข้าประอบ
ข. อสมาหร อุง นี้ จนุมา จ สุริโย จ=จนุมสุริยา
พระฉันท์ด้วย พระอาทิตย์ด้วย ชื่อพระจันทร์และพระอาทิตย์ ท.
สมโณ จ พุทธมโน จ=สมพุทธมานา สมะด้วย
พราหมณ์ด้วย ชื่อสมะและพราหมณ์ ท.
เพื่อเข้าใจง่าย สมาณิ นี้เท่ากับบาบนามนามตั้งแต่ ๒ บาท
ขึ้นไป ให้เป็นบทเดียวกัน ใช้วิถีติมกันเอง แม้จะตั้งวิเคราะห์
ก็จะสามารถได้ ตั้งแต่ ๒ ขึ้นไปแล้วเป็นใชได้ แม้นบทสังขยาที่เป็น
นามนาม ก็ใช้สมาณิ ได้เหมือนกัน แต่โดยมากศัพท์สังขยานั้น