ข้อความต้นฉบับในหน้า
บัญญาบารมี หนทางการสร้างปัญญา
ข้อคิด มโหสถดก
ก) นิษยาช้างคิด มีอินทนาการแต่เด็ก จนสามารถออกแบบสร้างศาลาได้เอง และเมื่อเติบใหญ่ผู้บริหาร ถึงคราวคับขัน ก็สามารถใช้ช่างสร้างอุโบสถดีได้ต้นในเมืองอุตราปัญจล จนสามารถช่วยพระเจ้าเหศวราชให้เสด็จกลับเมืองได้ปลอดภัย
ฌ) นิษยาช่วงสังกัด วินิจฉัยหาเหตุผล มีสิ่งปัญญา สามารถคาดการณ์เหตุการณ์ที่เกิดขึ้นได้ จนสามารถวิจารณ์ความต่าง ๆ ในวัยเด็ก แม้เข้ารับราชการในราชสำนัก ก็สามารถแก้ไขปริศนาต่าง ๆ เช่นดวงแก้มนท์ที่หายได้
ฎ) นิษยให้อภัย ไม่คิดแก้แค้น ไม่ว่าจะเป็นปืนติตกัง ๑ ในราชสำนัก พระเจ้าจงศิน หรือ พระมหาเถราจารย์ เพียงแต่ใช้สิทธิ์ปัญญาแก้ไขเหตุการณ์แบบป้องกันตัวไม่ออวร
ฏ) นิษยื่อสัตย์สำคัญ มีความจงรักภักดีต่อเจ้าของตน แม้ไม่เห็นด้วย และกล่าวห้ามปรามแล้ว แต่เมื่อเจ้าหนี้หัวมีพระประสงค์ ก็คิดการป้องกันให้อย่างดี
ฐ) นิษยารักษาสัจจะ เมื่อรับปากพระเจ้าจุฬาแล้วก็ทำตามที่รับปากไว้ มโหสถกล่าวว่า “ธรรมดานักคิดตั้งหลายย่อมจะรักษาคำสัตย์ยิ่งชีพ และยิ่งอภัยจะว่าเป็นธรรมอันเลิศ ข้าพระองค์ก็ไม่อาจกลับคำได้จริง ๆ พระเจ้าข้า ขอดำฝ่าอองธุลีพระบาทโปรดประทานอนุญาตให้ข้าพระองค์ไปเกิด”
ฒ) นิษยมองการณ์ไกล การรักษาบ้านเมืองให้รอดพันจากการทำศึกสงคราม การคัดป้องกันประเทศแบบป้องกันตัว ใช้วิธีสืบข่าวด้วยกแก้ว อารยชน ใช้อารามล่วงเป็นสถิร สะสมอาหารให้พร้อมในเมือง เตรียมกำลังและสรรพาวุธให้พร้อม ปรับปรุงการบริหารและการจัดการภายในให้ดี อาณาจักรเล็กก็สามารถต้านทานอาณาจักรใหญ่ที่มีกำลังแข็งกว่า ดังสมยพุทธกาลที่แคว้นวัชชี มอปรีหานิยมธรรม ก็สามารถรักษาแว้นจากภัยของแคว้นครองของพระเจ้าอชาตศัตรูได้