บัญญาบารมี หนทางการสร้างปัญญา : หน้า 78/144

บัญญาบารมี หนทางการสร้างปัญญา ๗๘ พระราชาทรงสดับดังนั้น จึงรู้สึกสมเสนอกอาจารย์ว่า เราควรนำมโหสถบันฑิตตามละกระมัง อาจารย์เสนาะกวามูลด้วยความตราหน๋ลา สักการะว่าบุคคลไม่ชั่วว่าเป็นมิตติ ด้วยเหตุเพียงเท่านี้ ขอได้ทรงรอไปก่อน ๑๘. พระมโหสถบันฑิต ทรงแก้ปัญหา “ พา๙” (คำภรปัญหาชาดก ว่า ด้วยลาภน้ำอัสสต) มีความว่า พระเจ้าว่าเทราซได้ทรงฟังคำของเสนาบดีต แล้วมีพระดำรว่า มโหสถบันฑิตแก้ปัญหาทั้ง ๗ ข้อถูกใจเรา การพยายามในการทดลองปัญาหลักๆ และในการย้อนปัญหาเห็นปานนี้ของมโหสถนั้นเป็นดุจของพระพุทธเจ้า อาจารย์เสนาะไม่ให้บัณฑิต เห็นนนี้มในที่ผ่านมาเราต้องการอะไร ด้วยเสนาะคัดค้าน เราก็นำมโหสถบันฑิตนั้นนมาว่าพระเจ้าทรงดีใจไป สู่บ้านนั้นด้วยวิริยใหญ่ เมื่อพระราชาทรงมามงคลเสด็จไป กิ ของม้ากระทบพื้นระแหงก็แตก พระราชาก็เสด็จกลับแต่ที่นั้นเข้าสพระนคร ลำดับนั้น อาจารย์เสนาะเข้าเฝ้าพระราชาทูลถามว่า พระองค์เสด็จไปบ้านปัจจุบันชมคาม เพื่อมิโหสถบัณฑิตตามหา หรือ พระเจ้าข้า. ครั้นได้ฟัง กระแสรั่งว่างาเสด็จไป จึงทอดว่า ข้าแต่ท่านมหาราชเจ้า พระองค์ก็ทักเทอาข้าพระองค์ว่าเป็นผู้ใครความพินาศก็พิจารณาเห็นหรือยัง ในเมื่ออำพระองค์ ทดทานให้ทรงรอไว้ก่อน ยังกิงเออพูดนำมงคลสงครามด่วนออกไปแตก ด้วยไปครังแรกที่เดียว พระเจ้าทรงได้ทรงฟังคำของเสนาะ ก็ทรงดูนิภาพ อีกวันหนึ่ง พระเจ้าทรงทรงปรึกษากับเสนาะว่า เราจะนำโหสถรมาจากล่าวว่า พระองค์ค่อยเสด็จไปเอง สังหยูไปยูงโหสถว่ามา เมื่อพระองค์เสด็จไปสู่สนามเธอ ก็บ่มานั่งแลก เธอจงส่งมัสสาสตรหรือบำรเปสรู้กว่า ม่าสามัญญา ถ้าเธอจักส่งมัสสรดรม า เธอจงมาเอง แต่เมื่อจส่งมัสประเสริญา จงส่งบิตาของเธอมาด้วย ปัญหาของเรานี่แหละจักถึงที่สุด.พระราชาทรงเห็นชอบด้วย จึงส่งราชทูลไปดังนั้น