ปัญญาบารมี และการพิจารณาความเป็นมารดา : หน้า 62/144

ปัญญาบารมี หาหนทางการสร้างปัญญา ๕. พระโมทะบัณฑิต ทรงแก้ปัญหาหัวข้อว่า “บุตร” มีความว่า ยังมีสติคนหนึ่งพบบุตรไปสระโบกบรรถึงของโหลสด บัญhti. เพื่อ ล้างหน้า เอามุตรวาบน้ำ แล้วให้ผมผ้าสาฤกของตนเอง ลงล้างหน้า ขณะนั้นมีชายคนหนึ่งเห็นทารกนั้นอยากจะกิน จึงแปลลงเทพ เป็นสตรีมาถามว่า แนะสาหยารากนึ่งหนอ เป็นบุตรของเธอหรือ ครั้นสตรีมารดาทารกนั้นรับว่า เป็นบุตรของตน. จึงกล่าวว่า ฉันจะให้ ดื่มนม. เมื่อสตรีมารดาทารกแล้ว ก็สมาธรนั้นให้เนหนหน่อยหนึ่ง แล้ว พาทารกนั้นหนีไป. สตรีมารดาทารกเห็นดังนั้น จึงขึ้นจากนั่งวิ่งไปโดยเร็ว ยึดผ้าสาฤกไว้กล่าวว่า จึ่งจะพาบุตรชไปไหน นางยังกินกล่าวว่า เจ้าได้บุตร มาแต่ไหน นี้บุตรของข้าต่างหาก. หญิงทั้งสองทะเลาะกันเดินไปถึงประตูศาล. มโหสถบัณฑิตได้ฟังเสียงนางทั้งสองทะเลาะกัน ให้เรียกเข้ามาถามว่า เรื่อง เป็นอย่างไรกัน. นางทั้งสองก็แจ้งให้ทราบเรื่องนั้น. มโหสถบัณฑิตฟังความ นั้นแล้ว แม้ว่า หญิงนี้เป็นยักษ์ชินอย่างไม่ต้องสงสัย เพราะนัยตาไม่กระพริบ นัยน์ตาแดงและไม่มีเงา จึงกล่าวว่า แกทั้งสองจั้งอยู่ในวิจฉัยของเราหรือ. เมื่อได้รับคำตอบว่าวางตั้งอยู่ในวิจฉัย จึงถือรอยที่แผ่นดินให้ทรานอน กลางรอยขิด ให้ยกขึ้นจับมือทารก ให้หญิงผู้นั้นเป็นมารดาจับเท่า แล้วกล่าวว่า แกทั้งสองจงจุดร่าเอาไป. ทารกนั้นเป็นบุตรของผู้สามารถเอาไปได้. นางทั้งสองก็จำาทารกนั้น ทารกนั้นถูกค้างไปด้วยความลำบากยังจ้าง. หญิง มารดาได้ฟังเสียงนั้น ก็เป็นเหมือหัวใจจะแตก ปล่อยบุตรีนร้องไห้อยู่. มโหสถบัณฑิตตามมหาชนว่า ใจของมารดาก่อน หรือว่าใจของ หญิงไม่ษามราดอ่อน. มหาชนตอบว่า ใจของมารดาอ่อน. มโหสถบัณฑิต จึงถามมหาชนว่า บัดนี้เป็นอย่างไร หญิงผู้ครำภราการไปได้เป็นมารดา หรือว่านางผู้สละภารกิยนิอยู่เป็นมารดา. มหาชนตอบว่า นางผู้ละภารกิยนิอยู่เป็นมารดา. มโหสถกล่าวว่า ถ้าเช่นนั้น ท่านทั้งหลายรู้หรือว่านี้เป็นคนชโลมโยธา. มหาชนตอบว่า ไม่ทราบ.