บทสนทนาเกี่ยวกับปัญญาและความสำคัญของคนมีปัญญา : หน้า 91/144

อาจารย์เสนาะกล่าวว่า ศิลปะนี้ก็ดี พวกพ้องก็ดี ร่างกายก็ดีหาได้จัดโคลงงดงามไม่ มหาชนย่อมคบหามหาโควิคเทตรผู้มีน้ำใสไหลออกจากคางท้องสองข้าง ผู้ได้รับความสุข มีจริงๆ ข้าพระพุทธเจ้าเห็นข้อความนี้ จึงกราบทูลว่า คนมีปัญญาเป็นคนเลวกามคนมีสิทธาท่านเป็นคนบรรลุพระเจ้าข้า. มโหสถบันติกล่าวว่า คนมีปัญญาน้อยได้รับความสุขแล้วย่อมมา กล่าว ความทุกข์ก็ทรงคืน ย่อมถึงความหลง อันสุขฤทธิ์ที่รัฐบารทเข้ามา ย่อมหนุ หวั่นใจ จดปล่อยที่ร่อนอยู่ในที่ร่อน ฉะนั้น ข้าพระพุทธเจ้าเห็นข้อความนี้ จึงกราบทูลว่า คนมีปัญญาเท่านั้น ประเสริฐ คนโง่ก็มิชะประเสริฐอะไร พระเจ้าข้า. อาจารย์เสนาะกล่าวว่า ฝูงนายอ้อมานักษ์นั่งเร่อนไปมา โดยรอบต้นไม้ที่มีมีผลดีในป่า ฉันใด คนเป็นอุมา ย่อมคบหาผู้มีคง มีทรัพย์ มีโคสมบัติ เพราะเหตุอ๋งารทรัพย์ ก็ฉนั้น ข้าพระพุทธเจ้าเห็นข้อความนี้จึงกราบทูลว่า คนมีปัญญาเท่านั้น ประเสริฐ คนโง่จึงมีคะประเสริฐอะไร พระเจ้าข้า. อาจารย์เสนาะกล่าวว่า แม่น้ำแห่งใดแห่งหนึ่ง ย่อมไหลไปสู่น้ำกินราคา แม่น้ำนั้นทั้งสามให้โยกโยกอ่อนเลี้ยงและถ่านเดิม แม่น้ำคงคาไหลไปยังมหาสุมทรอยไม่ปรากฏฉันใด คนในโลกนี้ก็ยังมีรัศมีไม่ปรากฏฉันใด ข้าพระพุทธเจ้าเห็นข้อความนี้ จึงกราบทูลว่า คนมีปัญญาเป็นคนเลวทราม คนมีสิทธิเท่านั้นเป็นคนประเสริฐ พระเจ้าข้า. มโหสถบันติกล่าวว่า ข้าพระพุทธเจ้าจะกล่าวแก้ปัญหาที่ท่านอาจารย์กล่าวว่า แม่น้ำทั้งหลายอัมไหลไปสู่ทะเลใหญ่ไม่ได้ตลอดกาลทั้งปวง ทะเลนี้มีกำลังมากเป็นนิย มหาสมุทรย่อมไม่จอดปล่อยฝั่งไปได้ ฉันใด กิจการที่คนโง่ประมาทนั้น คนมีสิริย่อมไม่จอดเลยคนมีปัญญาไปได้ ไม่ว่ากาลไหนๆ ข้าพระพุทธเจ้าเห็นข้อความนี้ จึงกราบทูลว่า คนมีปัญญาเท่านั้น ประเสริฐ คนโง่จึงมีคะประเสริฐอะไร.