บทบาทของกรรมการกัลยาณมิตรต่อตนเองและผลของมรณานุสติ : หน้า 68/142

มีปัญญาสมบัติ มีปัญญาสามารถวินิจฉัยอรรถคดีต่างๆ ได้อย่างถูกต้องตรงไปตามความเป็นจริง บุคคลผู้เป็นกัลยาณมิตรจึงเป็นผู้ถึงพร้อมด้วยคติธรรมอันเป็นกุศลด้วยสติ รู้สิ่งที่มีประโยชน์ และไม่มีประโยชน์แห่งสัตว์ทั้งหลายตามเป็นจริงด้วยปัญญา เป็นผู้มีจิตแน่วแน่ในกุศลธรรมเหล่านั้นด้วยสมาธิ ดังนั้น ย่อมกีดกันสัตว์ทั้งหลายจากสิ่งที่ไม่เป็นประโยชน์แล้วชักนำเข้าไปในสิ่งที่เป็นประโยชน์ด้วยวิริยะ ท่านจึงกล่าวว่า บุคคลเป็นที่รัก เคารพ ยกย่อง เป็นผู้ว่ากล่าวผู้อดทนถ้อยคำ ผู้กระทำถ้อยคำอันลึกซึ้ง และ ไม่ชักนำในฐานะที่ไม่ควร 4.2.1 ธิดาช่างหูก ตัวอย่างผู้ที่ทำหน้าที่กัลยาณมิตรต่อตนเอง เรื่องธิดาช่างหูก มีเรื่องของหญิงสาวผู้เป็นธิดาของช่างหูกผู้ทำหน้าที่กัลยาณมิตรให้กับตนเองด้วยการทำตามโอวาท ของพระบรมศาสดาที่ทรงสอนให้พุทธบริษัทเจริญมรณานุสสติ นางได้ทำอย่างนั้นต่อเนื่องถึง 3 ปี อานิสงส์นี้ทำให้นางได้บรรลุธรรมเป็นพระโสดาบัน เมื่อละโลกไปแล้ว ยังได้ไปบังเกิดในสวรรค์ชั้นดุสิต ดังเรื่องมีอยู่ว่า ในสมัยหนึ่ง พระบรมศาสดาเสด็จไปเมืองอาฬวี ได้ทรงประทานโอวาทให้มหาชนว่า “ท่านทั้งหลายจงเจริญมรณานุสสติว่า ชีวิตของเราไม่ยั่งยืน ความตายของเราแน่นอน เราจึงตายแน่แท้ ชีวิตของเรามีความตายเป็นที่สุด ชีวิตของเราไม่เที่ยง แต่ความตายเที่ยง เพราะฉะนั้น พวกท่านทั้งหลาย พึงเจริญมรณานุสสติเถิด” เมื่อทรงประทานโอวาทเสร็จ ก็เสด็จกลับวัดเชตวัน มหาชนครั้นได้ฟังพระธรรมเทศนานั้นแล้ว บางส่วนก็ปฏิบัติตาม บางส่วนก็ไม่ค่อยนำไปปฏิบัติ เท่าที่ควร ยังมัวประมาทในชีวิตเหมือนเดิม ส่วนธิดาของนายช่างหูกคนหนึ่ง นางอายุเพียง 16 ปี แต่ก็มี ปัญญาสอนตัวเองได้นางได้ทำหน้าที่กัลยาณมิตรให้กับตนเอง เมื่อกลับมาที่บ้านก็ได้ทำการบ้านที่พระพุทธเจ้า ทรงประทานให้ ด้วยการเจริญมรณานุสสติอยู่ตลอดเวลา สามปีต่อมา พระบรมศาสดาเสด็จไปโปรดชาวเมืองอาฬวีอีกครั้งหนึ่ง ธิดาช่างหูกก็มีโอกาสมาเข้า เฝ้าเพื่อฟังพระธรรมเทศนาเหมือนเดิม พระบรมศาสดาตรัสถามเธอในท่ามกลางบริษัทว่า “กุมาริกา เธอมาจากไหน?” กุมาริกาตอบว่า “ไม่ทราบ พระเจ้าข้า” “เธอจะไปไหน” “ไม่ทราบ พระเจ้าข้า” “เธอไม่ทราบหรือ” “ทราบ พระเจ้าข้า” “เธอทราบหรือ” “ไม่ทราบ พระเจ้าข้า” เมฆยสูตร, อรรถกถาขุททนิกาย อุทาน, มก. เล่ม 44 หน้า 389. * เรื่องธิดาของช่างหูก, อรรถกถาขุททกนิกาย คาถาธรรมบท, มก. เล่ม 42 หน้า 245-250. บทที่ 4 ก า ร ทำ หน้าที่กัลยาณมิตร ต่อตนเอง DOU 59