คุณสมบัติของมิตรแท้ตามพุทธวจนะ : หน้า 51/142

พระสัมมาสัมพุทธเจ้าตรัสไว้ว่า ดูกรภิกษุทั้งหลาย เธอทั้งหลายพึงคบมิตรผู้ประกอบด้วยองค์ 7 ประการ คือ 1. มิตรผู้ให้ของ ที่ให้ได้ยาก 2. รับทำกิจที่ทำได้ยาก 3. อดทนถ้อยคำที่อดใจได้ยาก 4. บอกความลับของตนแก่เพื่อน 5. ปิดความลับของเพื่อน 6. ไม่ละทิ้งในยามวิบัติ 7. เมื่อเพื่อนสิ้นโภคสมบัติก็ไม่ดูหมิ่น ดูกรภิกษุทั้งหลาย เธอทั้งหลายพึงคบมิตรผู้ประกอบด้วยองค์ 7 ประการนี้แล จากพุทธวจนะเบื้องต้น แสดงให้เห็นว่า การจะคบใครสักคน ไม่ใช่คบตามใจชอบ แต่ต้องให้ ชอบธรรมด้วย ตามหลักทั่วไปถือว่า คบคนเช่นไร ย่อมเป็นเหมือนบุคคลนั้น ดังนั้น เมื่อต้องการคบมิตร สักคน มีใครสักคนเป็นเพื่อนนั้น เราต้องรู้จักสังเกต ใช้สติปัญญาไตร่ตรองให้รอบคอบ “ผู้มีปัญญาไม่พึงคบคน ชั่วเป็นมิตร ไม่พึงคบบุรุษผู้ต่ำทราม พึงคบหากัลยาณมิตร จึงคบบุรุษผู้สูงสุด” คำว่า มิตรแท้หรือเพื่อนแท้นี้ เป็นสิ่งที่ใครๆ ก็ปรารถนา บางคนมีเพื่อนพ้องมิตรสหายมากมาย มีทั้งเพื่อนเรียน เพื่อนกิน เพื่อนดื่ม เพื่อนเที่ยว แต่จะหาเพื่อนที่มีคุณสมบัติดังที่ได้กล่าวมาข้างต้นนั้น หายากเหมือนกัน ฉะนั้น คำว่า มิตรแท้ ดูเหมือนเป็นถ้อยคำที่ฟังง่ายๆ แต่หาพบได้ยาก เพราะมิตรแท้จริงๆ นั้น คือผู้ที่เมื่อเราคบหาสมาคมด้วยแล้ว นำแต่ประโยชน์สุขมาให้อย่างเดียว เป็นผู้ที่เชื่อถือได้ไว้วางใจได้ คือถ้าวางใจในบุคคลนั้นแล้วเป็นไม่ผิดหวัง มิตรแท้มีอยู่ 4 ประเภทคือ 1. มิตรมีอุปการะตั้งแต่รักษาเพื่อนไม่ให้ประมาทรักษาทรัพย์สมบัติของเพื่อนผู้ประมาท เมื่อมี ภัยก็เป็นที่พึ่งพำนักได้ เมื่อเพื่อนเดือดร้อนในเรื่องเงินทองก็ไม่ทอดทิ้ง มีแต่เพิ่มทรัพย์ให้หลายๆ เท่า 2. มิตรร่วมสุขร่วมทุกข์ ท่านกล่าวว่าเป็นมิตรแท้เหมือนกัน ใครคบหาด้วยก็มีความมั่นคง ปลอดภัยในชีวิต มีความจริงใจต่อกัน บอกความลับแก่เพื่อน และก็ปิดความลับของเพื่อนไม่ให้คนอื่นรู้ เมื่อถึงคราวคับขันมีอันตรายเกิดขึ้นก็ไม่ละทิ้งกัน แม้ชีวิตก็ยอมสละได้ โบราณถึงกล่าวว่า เพื่อนกินหาง่าย เพื่อนตายหายาก จะรู้ว่าเป็นมิตรแท้หรือ ไม่แท้ก็ดูกันตรงนี้แหละ 3. มิตรแนะประโยชน์ คือห้ามเพื่อนจากความชั่วให้ตั้งอยู่ในความดี ให้เพื่อนได้ฟังแต่สิ่งที่ดี สิ่งที่เป็นสิริมงคลและก็บอกทางสวรรค์ให้ 4. มิตรมีความรักใคร่ มีลักษณะคือ ไม่ยินดีในความล้มเหลวของเพื่อน เมื่อเพื่อนประสบ ความเจริญรุ่งเรืองก็ยินดีปรีดาและเป็นพวกพ้องกันห้ามปรามคนที่มากล่าวโทษของเพื่อน และก็สรรเสริญ คนที่สรรเสริญเพื่อน 3.4 อานิสงส์การเป็นกัลยาณมิตร มิตรใดที่จะประเสริฐกว่ากัลยาณมิตรนั้น ไม่มี เพราะว่า กัลยาณมิตรคือผู้สร้างสันติสุขให้แก่โลก เป็นผู้นำญาติมิตรในการสร้างความดี ด้วยการทำทาน รักษาศีล และเจริญภาวนา เป็นผู้ติดตามรักษา ปฐมสมสูตร, อังคุตตรนิกาย สัตตกนิบาต, มก.เล่ม 23 ข้อ 33 หน้า 91. 42 DOU บทที่ 3 ห ลั ก ธ ร ร ม ใ นการเป็นกัลยาณมิตร