อาการในการทำปวารณา : หน้า 95/407

อาการในการทําปวารณา ต่อมา ภิกษุทั้งหลายเกิดสงสัยอีกว่า อาการทำปวารณามี เท่าไร จึงนำเรื่องไปกราบทูลถามพระผู้มีพระภาคเจ้า พระองค์ทรง รับสั่งว่า การทำปวารณามี ๔ อย่าง คือ แยกพวกกันทำปวารณาโดย ไม่ชอบธรรม พร้อมเพรียงกันทำปวารณาโดยไม่ชอบธรรม แยก พวกกันทำปวารณาโดยชอบธรรม และพร้อมเพรียงกันทำปวารณา โดยชอบธรรม ซึ่งพระองค์ทรงอนุญาตให้ทำปวารณาเฉพาะที่ พร้อมเพรียงกันทำโดยชอบธรรมเท่านั้น พุทธานุญาตอื่นๆ ภายหลังมีภิกษุบางรูปไม่สบาย ไม่สามารถมาร่วมทําปวารณา ได้ จึงทรงอนุญาตให้ภิกษุผู้ไม่สบายนั้น ใช้ให้ภิกษุอื่นทำปวารณา แทนตนได้ ต่อมาภิกษุเกิดสงสัยอีกว่า หากมีภิกษุไม่ถึง ๕ รูป ควรทำปวารณา กันอย่างไร พระพุทธองค์จึงมีพระบรมพุทธานุญาตให้อาวาสที่มีภิกษุ อยู่เพียง ๔ รูป ๓ รูป หรือ ๒ รูป ทำปวารณากันเองเป็นคณะ และ หากมีเพียงรูปเดียว ให้อธิษฐานเป็นส่วนบุคคล คือ ตั้งใจว่า วันนี้เป็น วันมหาปวารณาของเรา และหากมีเหตุจำเป็นบางประการ ที่จะทำปวารณา ๓ ครั้งไม่ได้ เช่น เมื่อมีเหตุอันตรายหรือความไม่สะดวกอย่างใดอย่างหนึ่งใน ๑๐ อย่างเกิดขึ้น คือ ๑๔ ชี วิ ต ส ม ณะ (ฉบับมหาปวารณา) www.kalyanamitra.org