การพัฒนาจิตใจและสมาธิ : หน้า 60/111

เพราะอาศัยข้ออ้างหลายประการดังกล่าวข้างต้น การบรรลุธรรมจึงล่าช้า ในข้อนี้รวมถึงคนที่ นั่งสมาธิเพียงเล็กน้อยแล้วอ้างเหตุประการต่างๆ นอนเสียด้วย ที่จริง ควรจะคิดว่า “ทันทีที่เรานั่งขัด สมาธิคู่บัลลังก์ ดำรงสติให้มั่น ทำใจให้หยุดนิ่งที่ศูนย์กลางกายแม้ว่าเราจะหลับบ้าง ตื่นบ้าง ฟังบ้าง ไม่ ฟุ้งบ้าง เท่ากับเรากำความสำเร็จในการเข้าถึงธรรมไว้ล้านเปอร์เซนต์ 4.2.3 วิชัมภิตา ความอ่อนเพลีย การบิดกายขี้เกียจ คือ เมื่อความอ่อนเพลียเกิดขึ้น บางคนก็ บิดกาย แสดงถึงความขี้เกียจ ความง่วงซึมของร่างกายก็เกิดขึ้น เป็นลักษณะแสดงถึงความเกียจคร้าน เกิดขึ้นในใจของผู้นั้น อันเป็นเหตุให้เกิดความท้อแท้ และเป็นเหตุให้เกิดถีนมิทธะ 4.2.4 ภัตตสัมมทะ การเมาอาหาร ปกติว่าอาหาร ถ้าใครบริโภคเข้าไปมาก มักจะทำให้ร่างกาย ง่วงซึมได้ ท่านจึงเรียกว่า เมาในอาหาร การเมาในอาหารเป็นธรรมชาติของร่างกาย ซึ่งเกินความพอดี กับที่ร่างกายต้องการ ทำให้ระบบการย่อยในร่างกายต้องทำงานหนัก ต้องใช้พลังงานในการย่อยมาก ทำให้ เป็นผลคือ ร่างกายอ่อนเพลียตามมา 4.2.5 เจตโส ลีนัตตัง การที่จิตหดหู คือการที่จิตท้อแท้ ใจบางคนไม่ชื่นบาน ไม่เบิกบาน ซึม หน้าตาไม่สบาย เพราะเกิดความท้อแท้ใจ หมดกำลังใจ ในเรื่องของความที่จิตหดหู่ ท้อแท้ หรือเบื่อหน่ายนี้ มีผู้อธิบายไว้ว่า เกิดจากการที่เราทำอะไร แล้วไม่เห็นผล หรือไม่ได้ผลตามต้องการ คนที่ผิดหวังอยู่เสมอในชีวิตประจำวัน หรือมีความกดดันในทาง อารมณ์อยู่ คืออยากจะได้อะไรหรืออยากจะให้ตัวเองเป็นอย่างไรแต่ก็ไม่สมหวัง หรือมีความจำเป็นบังคับ ให้ตัวเองเป็นอย่างไร แต่ก็ไม่สมหวังสักที หรือมีความจำเป็นบังคับให้ตัวเองต้องอยู่กับเหตุการณ์หรืออยู่ กับบุคคล ซึ่งตัวเองไม่ค่อยชอบ ไม่อยากได้ ไม่อยากจะให้เป็นอย่างนั้น แต่ก็หนีไม่พ้น ต้องทนอยู่กับ เหตุการณ์นี้ซ้ำแล้วซ้ำอีก แม้บางคนจะต้องทนอยู่เคยชินแล้วก็ตาม แต่ภายในจิตใจก็ยังไม่สบายอยู่ นั่นเอง ความสดชื่น ความร่าเริงในชีวิตประจำวันมีน้อย คนประเภทนี้จะต้องมีความกดดันทางอารมณ์สูง และ ทุกครั้งที่มีความกดดันทางอารมณ์ ย่อมหมายถึงจะต้องมีความเบื่อหน่าย หรือความท้อแท้เกิดขึ้นเป็นประจำ และในเมื่อมันเกิดขึ้นบ่อยๆ จนกระทั่งเป็นความสั่งสมในเรื่องนี้มากแล้ว ก็จะทำให้เบื่อแม้กระทั่งสิ่งที่ตัวเอง ชอบ อยากจะทํา อยากจะได้ ความเบื่อหน่ายที่เกิดขึ้นบ่อยๆ ในชีวิตประจำวัน คือ ภัยร้ายกาจอย่างหนึ่ง ซึ่งคนในสมัยปัจจุบัน ได้รับกันอยู่เสมอ เพราะความทะยานอยากของคนในสมัยนี้มีมาก และความจำเป็น ที่บีบให้เราจำเป็น อยากได้สิ่งนั้นสิ่งนี้ ทำให้ความไม่สบายใจจึงเกิดขึ้นอยู่เสมอๆ ความไม่สบายใจอันนี้ คือสาเหตุของความ เบื่อหน่าย - พระราชภาวนาวิสุทธิ์, พระธรรมเทศนา, 8 กรกฎาคม 2533. 2 พร รัตนสุวรรณ, สมาธิและวิปัสสนาในชีวิตประจำวัน, (กรุงเทพฯ: โรงพิมพ์วิญญาณ, 2538) หน้า248. บ ท ที่ 4 ถ น ม ท ธ ะ แ ล ะ วิ ธี แก้ไข DOU 51