ข้อความต้นฉบับในหน้า
บทที่ 6
ความเครียด ความตึง และวิธีแก้ไข
เราทั้งหลายต่างก็รู้ว่าเมื่อปฏิบัติสมาธิแล้ว ย่อมก่อให้เกิดความสุข ความสบาย ผ่อนคลาย สงบ
นิ่ง แต่มีผู้คนหลายๆ คนกับไม่พบประสบการณ์ดังกล่าว แต่กลับพบกับสิ่งที่ตรงกันข้าม ซึ่งทำให้หลายๆ คน
เกิดอาการล้า ท้อ ในการที่จะนั่งสมาธิ เพราะรู้สึกว่ายิ่งนั่ง ยิ่งทุกข์ ยิ่งนั่ง ยิ่งเครียด ยิ่งนั่ง ยิ่งหน้าแก่ลง
ไปทุกวันๆ ซึ่งชี้ให้เห็นว่า ผู้นั้นกำลังเดินผิดทาง ดังนั้น เราจึงควรที่จะได้มาศึกษาเรื่องของความทุกข์
ความเครียด ความผิดทางที่เกิดจากการปฏิบัติสมาธิ และเพื่อที่จะได้หาหนทางแก้ไขกันต่อไป
6.1 ลักษณะของความเครียด ความตึง
ความทุกข์ที่หนักหนาสาหัสสำหรับนักปฏิบัติสมาธิ หลายๆ คนก็คือ ความตึงเครียด ที่มักเกิดขึ้น
มาพร้อมๆ กับที่ตนได้เริ่มนั่งสมาธิ หรือบางคนก็เกิดขึ้นหลังจากที่ปฏิบัติมานานระดับหนึ่งแล้ว และบาง
คนก็เกิดขึ้นมานานติดต่อกันหลายปี จากการศึกษาพบว่าปรากฏการณ์ที่มักเกิดขึ้นของความตึงเครียด คือ
บางคนนั่งสมาธิแล้วสามารถกำหนดนิมิตได้ แต่ก็กระด้าง แข็ง หยาบ ไม่ประณีต ไม่มีความสุข และเมื่อ
เขาได้พยายามเค้นภาพเหล่านี้มากๆ จะทำให้เกิดอาการเครียด ตึง ปรากฏอาการออกมาทางร่างกาย คือ
จะตึงตั้งแต่กระบอกตา คิ้ว หน้าผาก ศีรษะ ทั้งเนื้อทั้งตัว นิ้วกระดก ไหล่ยก ท้องเกร็ง นั่งแล้วอึดอัด
ไม่สบายใจ และเบื่อหน่ายต่อการนั่ง
บางคนเกิดอาการปวดศีรษะเวลานั่ง พอเริ่มนั่งหลับตา ทำสมาธิแทนที่จะได้พบกับความเบาสบาย
กลับต้องเจอกับอาการปวดหัว บางคนถึงขนาดคลื่นเหียนอาเจียน ทั้งที่ไม่ได้ป่วย ถึงขนาดต้องใช้ยาแก้
ปวดเพื่อบรรเทาอาการดังกล่าว หรือบางคนก็ถึงขนาดป่วยไข้ไปจริงๆ เลยก็มี และที่สำคัญอาการเหล่านี้
เองที่ทำให้หลายๆ คนเกิดอาการเบื่อ ล้า เลิกนั่งสมาธิ ดังนั้นจึงควรมาทำความรู้จักสาเหตุของความตึง
ความเครียดกันต่อไป
6.2 สาเหตุของความเครียด ความตึง
สาเหตุของความเครียดตึง มีด้วยกันหลายประการคือ
1 พระราชภาวนาวิสุทธิ์, พระธรรมเทศนา, 6 มิถุนายน 2545.
80 DOU สมาธิ 3 อุปสรรค และวิธีแก้ไขในการทำสมาธิ