อุปสรรคในการปฏิบัติธรรม : หน้า 13/111

บทที่ 1 อุปสรรคในการปฏิบัติธรรม การปฏิบัติสมาธิแม้ว่าจะไม่ใช่เรื่องยุ่งยาก ที่จะต้องมีการตระเตรียมอุปกรณ์ หรือใช้เครื่องไม้ เครื่องมือต่างๆ มากมาย ไม่ต้องไปแสวงหา เดินทางไกลไปจนรอบโลก ไม่ต้องใช้สถานที่ที่ใหญ่โตมโหฬาร ขอเพียงให้มีร่างกายและมีความพร้อมของจิตใจ กับที่นั่งพอประมาณก็สามารถที่จะฝึกสมาธิได้แล้ว แต่ ทว่าความยากในการทำสมาธินั้น อยู่ที่การต้องต่อสู้กับอารมณ์ ความรู้สึก นึกคิด ภาพ เรื่องราว หรือ เหตุการณ์ต่างๆ รวมทั้งสภาพที่ไม่สงบนิ่งที่ปรากฏเกิดขึ้นอยู่ภายในจิตใจนั่นเอง สิ่งเหล่านี้เอง ที่เป็น อุปสรรคตัวสำคัญที่ทำให้การปฏิบัติสมาธิต้องพบกับความยุ่งยาก และใจของเราก็ไม่สามารถที่จะสงบเป็น สมาธิได้ นักปฏิบัติสมาธิจึงมีความจำเป็นอย่างยิ่ง ที่จะต้องศึกษาเรียนรู้และทำความรู้จักกับอุปสรรคที่ เป็นตัวขัดขวางสภาวะจิตที่เป็นสมาธิ เพื่อจะได้เข้าใจและหาวิธีแก้ไขได้อย่างเหมาะสม 1.1 อุปสรรคต่อจิตที่เป็นสมาธิ จากที่ได้ศึกษาพบว่า จิตของเราทุกคนนั้นมีสภาพบริสุทธิ์เป็นธรรมชาติประภัสสร คือผุดผ่อง แต่ มาขุ่นมัวไป เพราะกิเลสที่จรมา ดังที่พระพุทธเจ้าตรัสไว้ว่า “ปภสฺสรมิท ภิกฺขเว จิตต์, ตญฺจ โข อาคนฺตุเกหิ อุปกกิเลเสหิ อุปกฺกิลิฏฐ์” แปลว่า “ภิกษุทั้งหลาย จิตนี้เป็นธรรมชาติประภัสสร แต่จิตนี้เศร้าหมองไปเพราะกิเลสทั้งหลายที่จรมา เมื่อพูดถึงกิเลสที่ครอบงำจิตของสัตว์โลกอยู่นั้น มีอยู่ 3 ชนิด คือ 1. กิเลสอย่างหยาบ คือ กิเลสทุจริตที่ฟุ้งออกมาทางกายและวาจา 2. กิเลสอย่างกลาง คือ กิเลสที่กลุ้มรุมจิตใจให้เดือดร้อนกระวนกระวาย ได้แก่ กิเลสพวกนิวรณ์ 3. กิเลสอย่างละเอียด คือ อนุสัยกิเลสที่นอนสงบนิ่งอยู่ในขันธสันดานของแต่ละบุคคล ผู้ซึ่งยัง ไม่หมดกิเลส อังคุตตรนิกาย เอกนิบาต, มก. เล่ม 32 ข้อ 50 หน้า 95. 4 DOU ส ม า ธิ 3 อุ ป ส ร ร ค แ ล ะ วิ ธี แก้ไข ใ น ก า ร ทำสมาธิ