ทางสายกลางและมรรคมีองค์ 8 : หน้า 94/188

76 ต า ม ร อ ย พ ร ะ ม ง ค ล เ ท พ ม นี เคยศึกษามาคงจะพอเข้าใจ ในพระสูตรนี้กล่าวถึงทางสายกลาง (มัชฌิมา ปฏิปทา) ว่าประกอบด้วยมรรคมี องค์ ๘ ดังจะยกคำแปลที่หลวงพ่อวัดปากน้ำฯ ได้แปลไว้ในเทศนาของท่านเรื่อง ธัมม จักกัปวัตตนสูตร มาแสดงดังนี้ “อยเมว อริโย อฏฺฐงคิโก มคฺโคฯ เสยฺยถีทฯ หนทาง ๘ ประการ ไปจากข้าศึก คือกิเลสได้ คือ สมฺมาทิฏฐิ ความเห็นชอบ สมฺมาสงฺกปฺโป ความดำริชอบ สมมาวาจา กล่าววาจาชอบ สมฺมากมฺมนฺโต ทำการงานชอบ สมฺมาอาชีโว เลี้ยงชีพชอบ สมมาวายาโม เพียรชอบ สมมาสติ ระลึกชอบ สมฺมาสมาธิ ตั้งใจชอบ นี่ประกอบด้วยองค์ ๘ ประการ อยู๋ โข สา ภิกฺขเว มชฺฌิมา ปฏิปทา ตถาคเตน อภิสัมพุทธา จกฺขุ กรณี ญาณกรณี อุปสมาย อภิญฺญาย สมโพธาย นิพฺพานาย สวตฺตติฯ อย่างนี้แหละภิกษุทั้งหลาย อย่างนี้แหละข้อปฏิบัติอันเป็นกลาง ที่ พระตถาคตเจ้าตรัสรู้ด้วยปัญญาอันยิ่ง กระทำความเห็นให้เป็นปกติ กระทำความรู้ให้เป็นปกติ ย่อมเป็นไปเพื่อความออกไป สงบระงับ เพื่อ ความรู้ยิ่ง รู้พร้อม ซึ่งพระนิพพาน” ในคืนวันที่พระพุทธเจ้าตรัสรู้ พระองค์ประทับนั่งสมาธิ “ฝึกใจ” ของพระองค์ท่าน เพียงอย่างเดียวเท่านั้น ทางสายกลาง คือ มรรคมีองค์ ๘ คงไม่น่าจะหมายถึงความ ประพฤติทั่วๆ ไปในชีวิตประจำวัน แต่น่าจะหมายถึงการ “ฝึกใจ” ที่ทำให้พระองค์ได้ ตรัสรู้เป็นพระสัมมาสัมพุทธเจ้า แต่เมื่อพิจารณาดูตามความรู้ที่มีปรากฏอยู่ในพระสูตรนี้