บทวิเคราะห์ความหมายของมารในพุทธศาสนา : หน้า 155/188

ต า ม ร อ ย พ ร ะ ม ง ค ล เ ท พ ม นี 137 เดียวเท่านั้น เมื่อเทียบกับประชากรทั้งโลกแล้วจะได้สัก ๑ เปอร์เซนต์หรือเปล่า หรือ อาจจะน้อยกว่านี้ก็ได้ เพราะเพียงในประเทศอินเดียเองก็ยังมีผู้ที่ไม่ได้นับถือพุทธศาสนา อยู่มาก ทั้งภิกษุ ภิกษุณี อุบาสก อุบาสิกา ที่ยังไม่ฉลาดในธรรม ยังเป็นบุคคลที่ไม่ บรรลุธรรมก็มีอยู่เป็นจำนวนมาก การที่ “มาร” บอกว่าภิกษุ ภิกษุณี อุบาสก อุบาสิกา เป็นผู้ฉลาดเฉียบ แหลมในธรรม ฯลฯ จึงไม่เป็นความจริง แม้เรื่องที่มารกล่าวจะไม่เป็นความจริง การสั่งสอนให้บุคคลทั้งหลายบรรลุธรรม ยังทำได้เพียงนิดเดียว ถึงกระนั้นพระองค์ก็ไม่อาจจะต้านทานอำนาจของมารได้ ต้อง ตัดสินใจปลงอายุสังขาร จะปรินิพพานในอีก ๓ เดือนถัดไป เหมือนเป็นข้อกำหนด ข้อ สัญญาที่ไม่อาจบิดพลิ้วได้ ทั้งที่ไม่ถูกต้องด้วยเหตุผล แต่ก็จนด้วยข้อจำกัดบาง ประการที่ไม่อาจจะเอาชนะมารได้ อะไรคือสิ่งที่เรียกว่า “มาร” ที่มีอำนาจมีอิทธิพลเหนือพระสัมมาสัมพุทธเจ้า ผู้ตรัสรู้แล้วด้วยพระองค์เอง มารคืออะไร เป็นสิ่งที่ไม่สามารถไปค้นหารายละเอียดจากตำราเล่มใดๆ ได้ เป็น เงื่อนงำที่ซ่อนอยู่ในพระไตรปิฎก ที่ไม่มีผู้ใดหยิบยกมาอธิบายให้ความกระจ่างไว้เลย