การเริ่มต้นเรียนสมถะ : หน้า 58/114

ก็ชื่อได้ว่าเริ่มต้นเรียนสมถะ เมื่อใดที่สามารถทำใจให้สงบได้ก็ชื่อว่า ได้สำเร็จสมถะในขั้นเบื้องต้น สมถะนั้น มีหลายระดับขั้นตั้งแต่เบื้องต้นจนถึงสูงสุด เป็นเรื่องที่ต้องเรียนตลอดชีวิต พระเดชพระคุณ หลวงปู่ท่านกล่าวเอาไว้ว่า “ผู้พูดนี้ได้ศึกษามาตั้งแต่บวช พอบวชออกจากโบสถ์แล้วได้วันหนึ่ง รุ่งขึ้น อีกวันหนึ่งก็เรียนทีเดียว เรียนสมถะทีเดียว ไม่ได้หยุดเลยจนกระทั่งถึงบัดนี้” ที่เป็นเช่นนั้นก็เพราะสมถะเป็นของลึกซึ้ง มีรายละเอียดมาก การจะเรียนให้หมดสิ้นไป เป็นการ ทำได้ยาก เราอาจจะเปรียบได้ว่า สมถะที่มีสอนกันอยู่ในพระไตรปิฎก เป็นเหมือนกับใบไม้ในกำมือ แต่จริงๆ แล้ว สมถะในแนวปฏิบัตินั้นเป็นความรู้ที่เป็นดุจใบไม้ของป่าใหญ่ทั้งป่า ดังที่พระพุทธองค์ได้ตรัสเอาไว้ว่า “ดูก่อนภิกษุทั้งหลาย เธอทั้งหลายจะสำคัญความข้อนั้นเป็นไฉน ใบประดู่ลาย 2-3 ใบ ที่เราถือด้วยฝ่ามือกับใบที่บนต้น อย่างไหนจะมากกว่ากัน ภิกษุทั้งหลายกราบทูลว่า ข้าแต่พระองค์ผู้เจริญ ใบประดู่ลาย 2-3 ใบ ที่ พระผู้มีพระภาคเจ้าทรงถือด้วยฝ่าพระหัตถ์มีประมาณน้อย ที่บนต้นมากกว่า พระเจ้าข้า พระพุทธเจ้าตรัสว่า อย่างนั้นเหมือนกัน ภิกษุทั้งหลาย สิ่งที่เรารู้แล้วมิได้บอก เธอทั้งหลายมีมาก” 3.1.2 วิธีปฏิบัติสมถกัมมัฏฐาน พระมงคลเทพมุนี ได้อธิบายวิธีการของสมถะว่าต้องใจหยุด ท่านกล่าวว่า “พอใจหยุดเท่านั้นถูกตัว สมถะแล้ว หยุดนั่นแหละเป็นตัวสมถะ หยุดนั้นเองเป็นตัวสำเร็จ ทั้งทางโลกและทางธรรมสำเร็จหมด โลก จะได้รับความสุขใจ ต้องหยุดตามส่วนของโลก ธรรมจะได้รับความสุข ต้องหยุดตามส่วนของธรรม” (1) หลักการทำสมถะให้เกิดขึ้น ท่านได้อธิบายหลักการของการทำสมถะหรือทำใจให้หยุดไว้ว่า 1 มูลนิธิพุทธภาวนาวิชชาธรรมกาย, ชีวประวัติ ผลงานและรวมพระธรรมเทศนา 63 กัณฑ์, กรุงเทพฯ เทคนิค 19, 2528 หน้า 272 * สีสปาสูตร, สังยุตตนิกาย มหาวารวรรค มก. เล่มที่ 31 ข้อ 1712 หน้า 449 3 พระณรงค์ ทนฺตจิตฺโต, สาระสำคัญพระธรรมเทศนา พระมงคลเทพมุนี(สด จนฺทสโร), กรุงเทพฯ : อัลตร้าพริ้นติ้ง แอนด์ พับลิชชิ่ง, 2541 หน้า 2 บทที่ 3 สมถะและวิปัสสนาตามหลักคำสอนของพระมงคลเทพมุนี DOU 49