ศีลและความดีงาม : หน้า 144/205

144 ศีล....เป็นที่ตั้งแห่งความดีงาม แม้ว่า หิริ โอตตัปปะ จะเป็นธรรมะที่สูงส่งถึงเพียงนี้ แต่กลับเป็นธรรมะที่สร้างสมขึ้นได้ ด้วยวิธีง่ายๆ กล่าวคือ หิริ ความละอายต่อบาป ถึงฐานะของตนเอง ๔ ประการ คือ เกิดขึ้นด้วยการพิจารณา ๑. พิจารณาถึงชาติกำเนิดของตนเอง ว่า ตัวเราเกิด ในตระกูลที่ประกอบอาชีพสุจริต เราจึงไม่ควรผิดศีล เลี้ยง ชีพในทางที่ผิด ให้เป็นที่เสื่อมเสียแก่วงศ์ตระกูล ๒. พิจารณาถึงอายุของตนเอง ว่า คนมีอายุเช่นเรา ได้รับการสั่งสอนอบรมมาแล้ว ทั้งยังได้เรียนรู้จากประสบ การณ์ชีวิตว่า อะไรดีอะไรชั่ว ถ้าเรายังผิดศีล ก็เสียทีที่มี อายุมากเสียเปล่า แต่ไม่มีสติปัญญาตักเตือนตนเองเสียเลย ๓. พิจารณาถึงความกล้าหาญของตนเอง ว่า ตัวเรา ต้องมีความกล้าหาญ ตั้งใจมั่นอยู่ในคุณความดี บำเพ็ญประ โยชน์เพื่อตนเองและผู้อื่น ต่างจากผู้ที่ทำผิดศีล เบียดเบียน ตนเองและผู้อื่นให้เดือดร้อน เพราะมีจิตใจอ่อนแอ ตกอยู่ใน อำนาจของกิเลส ๔. พิจารณาถึงความเป็นพหูสูตของตนเอง ว่า ตัวเรา นั้นเป็นผู้ศึกษาธรรมะมามาก มีหลักธรรมเป็นเครื่องยึด เหนี่ยวจิตใจ เราจึงควรเป็นผู้มีศีล มีการกระทำอันงาม ต่าง จากคนพาลซึ่งทําบาปอกุศล เพราะไม่มีหลักธรรมใดๆ เป็น เครื่องยึดเหนี่ยวจิตใจ